Tư duy biện chứng là gì? Hai phép cơ bản trong tư duy biện chứng là hai nguyên lý cơ bản có vai trò rất quan trọng trong tư duy vật biện chứng của triết học Mác Lênin. Phương pháp tư duy này có vai trò rất quan trọng trong quá trình nghiên cứu của con người. Tuy nhiên, bạn đã biết đến phương pháp tư duy này chưa? Vai trò của tư duy biện chứng được thể hiện ra sao? Hãy cùng Clevai Math tìm hiểu rõ hơn trong bài viết này nhé !
1. Tư duy biện chứng là gì?
Tư duy biện chứng là hệ thống tổng hợp các nguyên tắc, các yêu cầu nền tảng được đúc kết từ phép biện chứng mà trước hết là tư duy biện chứng. Trong tư duy biện chứng, bạn cần phải tuân thủ các nguyên tắc nhất định như: Nguyên tắc khách quan, nguyên tắc phát triển, nguyên tắc toàn diện, nguyên tắc mâu thuẫn, nguyên tắc phân tích lượng và chất….Những nguyên tắc, yêu cầu và phương pháp đều được rút ra từ phép biện chứng nói chung và phép biện chứng tư duy nói riêng.
2. Vai trò của tư duy biện chứng trong hoạt động nhận thức
Hiện nay, chúng ta đang sống trong một thế giới mà vạn vật trên thế giới đều có mối liên kết với nhau vô cùng phức tạp và luôn biến đổi nhanh chóng. Nếu như không có tư duy biện chứng thì con người chúng ta sẽ không hiểu được sự thay đổi của thế giới này. Khi đó, chúng ta cũng không thể tái hiện lại những sự vật, thay đổi đó ở trong đầu và nhận thức đúng đắn về nó.
Do đó, có thể nói tư duy biện chứng có vai trò rất quan trọng trong hoạt động nhận thức và thời đại thực tiễn ngày nay, cụ thể:
-
Tư duy biện chứng giúp con người khắc phục được lối tư duy siêu hình, phiến diện. Mặt khác, nó cũng giúp con người có thể xem xét, đánh giá vấn đề một cách tổng quát, toàn diện và đúng đắn nhất. Tư duy này giúp con người biết đi thẳng vào vấn đề xem xét, phân tích và đưa ra những đánh giá chính xác về đối tượng. Từ đó, hạn chế những đánh giá sai, phiến diện và từ một phía.
-
Tư duy biện chứng giúp con người khắc phục được tính bảo thủ, trì trệ, những thái độ có định kiến không tốt về những cái mới. Vì thiếu nguyên tắc phát triển của của tư duy biện chứng mà chúng ta có thể mắc những sai lầm trong việc nhận thức.
3. Phương pháp tư duy siêu hình là gì?
Phương pháp siêu hình là phương pháp nhận thức đối tượng ở trạng thái cô lập, tách rời đối tượng ra khỏi các chỉnh thể khác và giữa các mặt đối lập nhau có một ranh giới tuyệt đối. Bên cạnh đó, phương pháp tư duy biện chứng này còn nhận thức đối tượng ở trạng thái tĩnh tại. Nếu có sự biến đổi thì đấy chỉ là sự biến đổi về số lượng và nguyên nhân của sự biến đổi nằm ở bên ngoài của đối tượng.
Phương pháp tư duy siêu hình làm cho con người chỉ nhìn thấy được những vật riêng biệt mà không thể thấy được sự liên quan qua lại giữa những sự vật ấy. Phương pháp này cũng giúp con người chỉ nhìn thấy sự tồn tại của những sự vật ấy mà không thể nhìn được những vật phát sinh và sự tiêu vong của những sự vật ấy; Chỉ nhìn thấy trạng thái tĩnh của những sự vật mà không thể nhìn thấy sự vận động của những sự vật ấy.
Phương pháp tư duy siêu hình này được bắt nguồn từ việc muốn nhận thức đối tượng nào thì con người cũng phải tách đối tượng ấy ra khỏi những mối quan hệ liên quan. Phải xem xét đối tượng ấy ở trạng thái không biến đổi, trong một không gian và khoảng thời gian xác định. Tuy nhiên, phương pháp tư duy biện chứng siêu hình này chỉ có tác dụng trong một phạm vi nhất định.
4. Phương pháp tư duy biện chứng là gì?
Phương pháp tư duy biện chứng là phương pháp dùng để nhận thức đối tượng có mối liên quan với nhau, chúng ảnh hưởng và ràng buộc với nhau. Theo phương pháp này, khi nhận thức đối tượng ở trạng thái biến đổi và chúng phải nằm trong khuynh hướng phát triển. Đây là quá trình thay đổi về chất của các sự vật, hiện tượng. Nguồn gốc của sự thay đổi này chính là quá trình đấu tranh của các mặt đối lập để giải quyết mâu thuẫn nội tại của chúng.
Như vậy, phương pháp tư duy biện chứng thể hiện một tư duy theo lối mềm dẻo, linh hoạt. Phương pháp này được thừa nhận trong những trường hợp cần thiết thì bên cạnh cái “hoặc là…hoặc là…” còn có cả cái “vừa là…vừa là…”.
Phương pháp biện chứng phản ánh đúng hiện thực như nó đang tồn tại. Nhờ vậy mà đây là phương pháp trở thành công cụ giúp con người cải tạo thế giới.
5. Kết luận
Trên đây là một số thông tin liên quan đến tư duy biện chứng và vai trò của chúng đối với cuộc sống cũng như nhận thức và phát triển của con người. Bên cạnh đó, các phương pháp tư bao gồm tư duy biện chứng và tư duy siêu hình được áp dụng nhiều hơn cả. Mỗi một phương pháp đề có cách quan sát và nhìn nhận riêng. Hy vọng những thông tin trên hữu ích đối với bạn, giúp bạn hiểu biết thêm về tư duy biện chứng là gì và phương pháp tư duy siêu hình và biện chứng.
