Quan hệ từ được dùng để nối giữa từ với từ, vế với vế, câu với câu, giữa đoạn văn với đoạn văn. Sử dụng linh hoạt các cặp quan hệ từ sẽ khiến bài văn chặt chẽ và mượt mà hơn, dễ dàng giành được điểm cao. Cùng theo dõi bài giảng của cô Trần Thu Hoa – giáo viên môn Tiếng Việt tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI để biết cách vận dụng đúng và hiệu quả quan hệ từ trong viết văn.
Quan hệ từ là gì?
Quan hệ từ là từ nối (và, với, hay, hoặc, nhưng…) giữa các từ hoặc giữa các câu nhằm thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa các từ ngữ hoặc những câu này với nhau.
VD: Tôi và bạn ấy cùng đạt 10 điểm.
Quan hệ từ “và” thể hiện mối quan hệ ngang bằng giữa “tôi” và “cô ấy” khi cùng đạt điểm cao.
Các cặp quan hệ từ thường dùng trong Tiếng Việt
Dưới đây là một số cặp quan hệ từ thường được sử dụng trong Tiếng Việt mà học sinh cần nắm vững dựa trên ý nghĩa biểu thị.
Biểu thị quan hệ: Nguyên nhân – Kết quả
Các cặp quan hệ từ thể hiện Nguyên nhân – Kết quả bao gồm:
- Vì … nên…
- Do … nên…
- Nhờ … mà…
VD: Vì cuối tháng này tôi thi học kỳ nên tôi phải học hành thật chăm chỉ.
Biểu thị quan hệ: Giả thiết – Kết quả; Điều kiện – Kết quả
Các cặp quan hệ từ thể hiện Giả thiết – Kết quả, Điều kiện – Kết quả bao gồm:
- Nếu … thì…
- Hễ … thì…
- Giá mà … thì …
VD: Nếu năm nay tôi được học sinh giỏi thì bố mẹ sẽ thưởng cho tôi một chuyến du lịch.
Biểu thị quan hệ Tương phản, đối lập
Các cặp quan hệ từ thể hiện Tương phản, đối lập bao gồm:
- Tuy … nhưng…
- Mặc dù … nhưng…
VD: Tuy ai cũng thắc mắc nhưng chúng tôi chẳng ai dám hỏi.
Biểu thị quan hệ Tăng lên
Các cặp quan hệ từ thể hiện Tăng lên bao gồm:
- Không những … mà còn…
- Không chỉ … mà còn…
VD: Lan không những học giỏi mà còn múa rất đẹp.
Lưu ý: Các quan hệ từ là chỉ có một từ dùng để nối nhưng cặp quan hệ từ phải có ít nhất 2 từ dùng để nối hai vế lại với nhau.
Bài tập vận dụng cơ bản và nâng cao
Dạng 1: Xác định quan hệ từ trong câu/bài
Theo cô Thu Hoa, đối với dạng bài này học sinh cần biết được ý nghĩa trong câu/bài nói về cái gì để xác định quan hệ từ và cặp quan hệ từ cho đúng.
VD: Thầy dạy võ rất ngạc nhiên vì thấy Nam có thể thông thạo rất nhanh các môn võ thầy truyền dạy.
Trong câu trên, “vì” là quan hệ từ thể hiện mối quan hệ mối quan hệ nguyên nhân – kết quả (nguyên nhân khiến thấy giáo ngạc nhiên là vì thấy Nam thông thạo các môn võ).
Dạng 2: Điền quan hệ từ/cặp quan hệ từ thích hợp
Với dạng bài này, học sinh xem xét nội dung và ý nghĩa mà câu văn nói đến để lựa chọn quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ phù hợp.
VD: Bông hoa hồng và hoa cúc đều đã héo rũ.
Ở câu trên, ta sử dụng quan hệ từ “và” để thể hiện mối quan hệ ngang bằng giữa “hoa hồng” và “hoa cúc”.
Dạng 3: Đặt câu với quan hệ từ/cặp quan hệ từ cho trước
Phần này chúng ta cần nhận biết được quan hệ từ hay cặp quan hệ từ biểu thị ý nghĩa gì trong câu phù hợp với câu văn/đoạn văn được đưa ra.
VD: Giá mà mùa hè đã đến thì chúng tôi nhất định sẽ đi biển.
Như vậy, ở bài giảng trên, cô Thu Hoa đã giúp học sinh lớp 5 xác định được các quan hệ từ, cặp quan hệ từ trong câu và cách sử dụng chúng trong từng câu văn như thế nào để biểu đạt ý nghĩa sao cho hợp lý. Đây là phần kiến thức rất quan trọng trong môn Tiếng Việt lớp 5 mà học sinh cần nắm vững ngay từ bậc tiểu học để không lúng túng khi viết văn.
Đặc biệt với những bạn yêu việc viết văn, mong muốn có được những bài tập làm văn hay, giàu cảm xúc thì càng phải luyện tập đến nhuần nhuyễn cách sử dụng các cặp từ quan hệ này.
Phụ huynh có thể hỗ trợ con trong quá trình học để viết lên một bài tập làm văn hay bằng cách đăng ký cho con tham gia chương trình Học tốt 2020-2021. Với khóa học này, học sinh từ lớp 2 đến lớp 5 sẽ được xác định lộ trình học tập bài bản, rõ ràng giúp nắm vững kiến thức, chắc tư duy thông qua hai khóa học Trang bị kiến thức và Ôn luyện.
Đăng ký khóa học, học sinh sẽ được nhắc nhở học tập thường xuyên, tư vấn học tập và giải đáp các thắc mắc liên quan đến bài giảng theo khung giờ với dịch vụ hỗ trợ 24/7. Các bậc phụ huynh dù bận rộn hay không đủ kiến thức để dạy con hiểu nhưng vẫn có thể theo sát việc học của con thông qua học bạ điện tử, email thông báo.
Cha mẹ đăng ký HỌC THỬ MIỄN PHÍ cho con tại https://hocmai.link/quan-he-tu-tieng-viet-lop-5
Đăng ký chương trình Học Tốt 2020 – 2021
- Trang bị kiến thức toàn diện với hệ thống bài giảng bám sát SGK, thay thế việc học thêm.
- Hệ thống đề kiểm tra và bài tập tự luyện có ĐÁP ÁN và HƯỚNG DẪN GIẢI.
- Đội ngũ giáo viên giỏi chuyên môn và giàu kinh nghiệm giảng dạy.
- Giúp học sinh tăng cơ hội giành điểm 9 – 10 trong các bài thi, bài kiểm tra.
Thông tin chi tiết về khóa học, phụ huynh và học sinh hãy gọi ngay hotline 0936 5858 12 để được tư vấn miễn phí.
