Tổ chức UPU là gì? Lịch sử ra đời của cuộc thi cuộc thi viết thư quốc tế UPU có từ bao giờ. Đã từng là một người học sinh chắc hẳn bạn đã từng nghe tên cuộc thi viết thư quốc tế UPU.
Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.6568
1. UPU là gì?
Liên minh Bưu chính Quốc tế hay Liên hiệp Bưu chính Quốc tế (tiếng Anh: Universal Postal Union hay viết tắt UPU, tiếng Pháp: Union postale universelle) là một Tổ chức Quốc tế điều hợp các chính sách bưu chính giữa các quốc gia thành viên và hệ thống bưu chính toàn cầu.
Liên hiệp Bưu chính có bốn cơ quan gồm Hội đồng khoáng đại, Hội đồng quản trị, Hội đồng Điều hành Bưu chính, và Nha Quốc tế. Liên hiệp Bưu chính cũng đảm nhiệm việc giám sát Dịch vụ Bưu vụ tốc hành. Mỗi thành viên trong liên minh thỏa thuận dùng chung một bộ luật đồng nhất cho các chức năng bưu chính quốc tế. Trụ sở của Liên hiệp Bưu chính Quốc tế đặt ở Bern, Thụy Sĩ.
UPU tiếng Anh là Universal Postal Union.
The Universal Postal Union (UPU, French: Union postale universelle), established by the Treaty of Bern of 1874, is a specialized agency of the United Nations (UN) that coordinates postal policies among member nations, in addition to the worldwide postal system. The UPU contains four bodies consisting of the Congress, the Council of Administration (CA), the Postal Operations Council (POC) and the International Bureau (IB). It also oversees the Telematics and Express Mail Service (EMS) cooperatives. Each member agrees to the same terms for conducting international postal duties. The UPU’s headquarters are located in Bern, Switzerland.
2. Tổng quan về Liên minh Bưu chính Quốc tế:
Trước khi thành lập Liên minh Bưu chính Quốc tế, một quốc gia phải ký một hiệp ước bưu chính riêng biệt với mỗi quốc gia khác mà mình muốn chuyển thư quốc tế đi và về. Hoa Kỳ đã kêu gọi cho một hội nghị bưu chính quốc tế mà sau đó được tổ chức vào năm 1863. Việc này dẫn đến việc Heinrich von Stephan, thuộc hoàng gia Vương quốc Phổ và sau này là Bộ trưởng Bưu điện Đức thành lập Liên minh Bưu chính Quốc tế, tổ chức quốc tế xưa hạng ba (sau Ủy ban Trung ương đặc trách Giao thông trên sông Rhine và Liên minh Viễn thống Quốc tế). Nó được thành lập vào năm 1874 dưới tên gọi “Liên minh Tổng Bưu chính” (General Postal Union) khi Hiệp ước Berne được ký kết vào ngày 9 tháng 10 năm 1874. Năm 1878, tên được đổi thành “Liên minh Bưu chính Quốc tế”.
Liên minh Bưu chính Quốc tế xác định rằng:
– Nên có giá nhất định ít hoặc nhiều đồng bộ hơn cho thư gởi đi khắp nơi trên thế giới;
– Các thẩm quyền bưu chính nên đối xử công bằng đối với thư quốc tế và quốc nội; và
Xem thêm: NATO là gì? Giới thiệu về Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO)
– Mỗi quốc gia nên giữ lại tất cả số tiền thu được qua việc bán tem quốc tế.
Một trong những kết quả quan trọng nhất của hiệp ước Liên minh Bưu chính Quốc tế là chấm dứt sự cần thiết như đã từng như thế trước đây đòi hỏi phải gắn tem thư của bất cứ quốc gia nào mà thư từ hay bưu kiện sẽ được trung chuyển qua; Liên minh Bưu chính Quốc tế nói rằng tem của các quốc gia thành viên đều được chấp nhận suốt đường vận chuyển quốc tế.
Sau khi Liên Hiệp Quốc được thành lập, Liên minh Bưu chính Quốc tế trở thành một cơ quan đặc trách của Liên Hiệp Quốc.
Năm 1969 Liên minh Bưu chính Quốc tế giới thiệu một hệ thống trả tiền mới mà theo đó cước phí có thể được trả giữa các quốc gia dựa theo sự sai khác tổng trọng lượng thư giữa các quốc gia tương ứng. Hệ thống mới này công bằng hơn đối với lưu lượng thư mỗi ngày theo chiều này nhiều hơn chiều ngược lại. Khi việc này làm ảnh hưởng đến chi phí giao các tạp chí, Liên minh Bưu chính Quốc tế thảo ra một hệ thống “hạn ngạch” mới, được sử dụng năm 1991.
Hệ thống đặt ra cước phí dành cho thư từ và tạp chí riêng biệt cho các quốc gia nào nhận ít nhất 150 tấn thư hàng năm. Đối với các quốc gia có ít thư, cưới phí nhất định ban đầu vẫn giữ nguyên. Hoa Kỳ có thương thảo riêng với 13 quốc gia châu Âu về cách thức tính tiền cước phí tại nơi thư đến mà bao gồm có giá từng thư cộng giá từng ký, và cũng có đồng ý tương tự với Canada. Liên minh Bưu chính Quốc tế cũng có điều hành hệ thống địa chỉ và tem thư hồi đáp quốc tế qua Văn phòng Hoán đổi Liên lãnh thổ (Extraterritorial Office of Exchange).
Các hoạt động nghiên cứu và phát hành tem
Liên minh Bưu chính Quốc tế, cùng với Hội Phát triển Nghiên cứu và Phát hành tem Thế giới (WADP), đã phát triển hệ thống mã số của hội, gọi tắt là “WNS”, được khởi sự vào tháng 1 năm 2002. Trang web của hội (www.wnsstamps.ch/en/) có chỗ điền vào dành cho 160 quốc gia và các vùng lãnh thổ với trên 25.000 tem thư đã được đăng ký từ năm 2002. Nhiều trong số có hình ảnh mà thông thường có bản quyền của quốc gia phát hành nhưng cả Liên minh Bưu chính Quốc tế và Hội cho phép tải trực tuyến.
3. Các tiêu chuẩn đặt ra của Liên minh Bưu chính Quốc tế:
Các tiêu chuẩn là những nhân tố quan trọng trước tiên đối với các hoạt động bưu chính hữu hiệu cũng như liên kết hệ thống toàn cầu. Ban đặc trách tiêu chuẩn của Liên minh Bưu chính Quốc tế phát triển và duy trì một con số càng gia tăng các tiểu chuẩn quốc tế để cải thiện sự hoán đổi thông tin có liên quan đến bưu chính giữa các cơ quan bưu chính khắp nơi và cổ vỏ cho tính tương đối đồng bộ các sáng kiến bưu chính quốc tế và Liên minh Bưu chính Quốc tế. Ban này làm việc với các tổ chức vận chuyển bưu chính, khách hàng, các nhà cung cấp vật liệu, và những người hợp tác khác trong đó có vô số các tổ chức quốc tế khác nhau. Ban đặc trách tiêu chuẩn muốn chắc chắn rằng các tiêu chuẩn mạch lạc này được phát triển trong các lãnh vực như Hệ thống Hoán đổi Dữ liệu Điện tử (Electronic Data Interchange), mã hóa thư từ, các phiếu điền bưu chính. Các tiêu chuẩn của Liên minh Bưu chính Quốc tế được thảo ra theo các quy định có nói trong Phần V của “Thông tin tổng quát về các tiêu chuẩn của UPU” và được Văn phòng Quốc tế của UPU phát hành theo đúng quy định ghi trong Phần VII.
Xem thêm: ASEAN là gì? Chức năng và vai trò của hiệp hội các nước Đông Nam Á ASEAN
4. Các quốc gia thành viên:
Tất cả các quốc gia trong Liên Hiệp Quốc có thể trở thành quốc gia thành viên của Liên minh Bưu chính Quốc tế. 192 quốc gia trong Liên Hiệp Quốc là thành viên của Liên minh Bưu chính Quốc tế trừ Andorra, Quần đảo Marshall, Liên bang Micronesia và Palau vì tình trạng liên quan đến Liên minh Bưu chính Quốc tế chưa được giải quyết. Các quốc gia không phải là thành viên của Liên Hiệp Quốc cũng có thể làm thành viên của Liên minh Bưu chính Quốc tế nếu hai phần ba số các quốc gia thành viên chấp thuận yêu cầu của họ. Vatican là một quốc gia thành viên của Liên minh Bưu chính Quốc tế và là quan sát viên không phải thành viên của Liên Hiệp Quốc.
Liên minh Bưu chính Quốc tế có 191 quốc gia thành viên trong đó có các lãnh thổ của Hà Lan như Antille thuộc Hà Lan và Aruba là một thành viên riêng của Liên minh Bưu chính Quốc tế, và các lãnh thổ hải ngoại của Vương quốc Anh, không phải là các quốc gia độc lập. Thành viên mới nhất là Montenegro, gia nhập vào ngày 26 tháng 7 năm 2006.
Trung Hoa Dân Quốc gia nhập vào ngày 1 tháng 3 năm 1914. Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập, Trung Hoa Dân Quốc tiếp tục đại diện cho Trung Quốc tại Liên minh Bưu chính Quốc tế cho đến khi Liên minh Bưu chính Quốc tế quyết định công nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào ngày 13 tháng 4 năm 1972 như đại diện chính thức của Trung Quốc.
Nhiều quốc gia không được công nhận khác như Somaliland và Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ miền Bắc Síp phải để thư tín của họ đi qua các quốc gia thứ ba vì Liên minh Bưu chính Quốc tế không cho phép giao thư từ quốc tế trực tiếp (thư từ của Cộng hòa Bắc Síp Thổ Nhĩ Kỳ phải đi qua Thổ Nhĩ Kỳ và thư từ của Somaliland đi qua Ethiopia). Các vùng đất khác không có đại diện Liên minh Bưu chính Quốc tế là Thẩm quyền Quốc gia Palestine (mặc dù điều này có thể sớm thay đổi) và Cộng hòa Sahrawi, Tây Sahara.
Các quốc gia thành viên được ghi dưới đây theo thứ tự chữ cái theo tên chuẩn tiếng Anh ISO 3166 cùng với ngày gia nhập Liên minh Bưu chính Quốc tế (một số quốc gia có ghi nhiều ngày gia nhập). Các lãnh thổ của các quốc gia thành viên có chủ quyền được ghi bên dưới quốc gia đó.
5. Cuộc thi viết thư quốc tế UPU:
Viết thư Quốc tế UPU hay Viết thư Quốc tế dành cho giới trẻ (Tiếng Anh: International Letter-Writing Competition for Young People; Tiếng Pháp: Concours International De Compositions Épistolaires Pour Les Jeunes) là cuộc thi sáng tác các tác phẩm văn học dưới hình thức lá thư do Liên minh Bưu chính Quốc tế (gọi tắt là UPU) phối hợp với Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (gọi tắt là UNESCO) và một số tổ chức chuyên môn khác của Liên Hợp Quốc (tùy theo chủ đề hằng năm) tổ chức thường niên dành cho Thiếu niên trên toàn Thế giới, đến nay đã chạm mốc 50 năm (tính từ 1971 – 2021).
Với tuổi đời được nửa thế kỷ, đây được xem là cuộc thi đầu tiên dành cho Thiếu niên (dưới 16 tuổi) với truyền thống lâu đời và quy mô lớn nhất thế giới (tính đến thời điểm này); đồng thời cũng được đánh giá là cuộc thi có uy tín, được tổ chức khắc nghiệt và chặt chẽ nhất trong tất cả các cuộc thi Quốc tế (về lĩnh vực giáo dục) đã và đang được tổ chức trên thế giới.
Đương kim Quán quân UPU Quốc tế là Volha Valchkevich, đại diện đến từ Cộng hòa Belarus – Huy Chương Vàng – Giải Nhất Quốc tế cuộc thi năm 2021, do Liên minh Bưu chính Thế giới công bố.
Xem thêm: UN là gì? Chức năng, nhiệm vụ và vai trò của Liên hợp quốc?
6. Lịch sử ra đời viết thư quốc tế UPU:
Tại Đại hội Liên minh Bưu chính Thế giới lần thứ XVI được tổ chức tại Tokyo Nhật bản năm 1969, với sự tham gia của 133 Quốc gia, đã đưa ra ý kiến chính thức số hiệu C67/1969 (formal opinion C67) về việc tổ chức Cuộc thi viết thư dành cho thiếu nhi này. Sau 3 năm lên kế hoạch, xây dựng ý tưởng tổ chức; Hội đồng Điều hành của UPU kỳ họp năm 1971 đã xem xét và ra Quyết định số CE 7/1971 về việc tổ chức Cuộc thi viết thư Quốc tế UPU. Đồng thời Hội đồng Điều hành thông qua những nguyên tắc tổ chức triển khai cuộc thi và giao cho Văn phòng Quốc tế có các biện pháp thích hợp để triển khai thực hiện Nghị quyết này.
Mỗi năm, Trụ sở chính của UPU tại Bern – Thụy Sĩ sẽ ra một đề tài (trong khuôn khổ hoạt động của Liên Hiệp Quốc), các nước thành viên tiếp nhận đề tài của cuộc thi sau đó triển khai rộng rãi bằng các phương tiện thông tin đại chúng trong đất nước của mình, chấm và chọn ra bài xuất sắc nhất để gửi dự thi Quốc tế. Vượt qua khuôn khổ của một cuộc thi viết văn, sáng tác các tác phẩm văn học thông thường, Viết thư Quốc tế UPU đã trở thành hoạt động mang tính xã hội cao, thu hút đông đảo tuổi trẻ học đường vào hoạt động lành mạnh, thiết thực và là hình thức giáo dục công dân rất hiệu quả đối với thiếu nhi. Thông qua các chủ đề được lựa chọn, đông đảo học sinh trên toàn thế giới đã được tham gia bàn luận, đề xuất ý tưởng về những vấn đề nóng, đang được xã hội quan tâm. Viết thư Quốc tế UPU đã được rất nhiều tổ chức giáo dục trên toàn thế giới đánh giá là một trong số ít những cuộc thi về lĩnh vực Văn học, dành cho giới trẻ, có truyền thống lâu đời, mang sức hấp dẫn và thuyết phục mạnh mẽ cùng tính giáo dục lớn nhất thế giới. Việt Nam là một thành viên của UPU và cũng là một trong tốp đầu những đất nước hưởng ứng nhiệt tình cuộc thi tầm cỡ Quốc tế này.
Các giải thưởng Quốc tế hằng năm đều được chọn lọc rất kỹ càng bởi Ban giám khảo cấp Quốc tế. Một điểm đáng chú ý nữa, để đoạt được cơ hội dự thi Quốc tế, học sinh phải vượt qua hàng trăm nghìn, thậm chí là hàng triệu bài dự thi khác ở cuộc thi cấp Quốc gia của nước mình. Những năm gần đây, việc chọn lọc bài thi dự thi Quốc tế đã được một số nước thực hiện kỹ càng hơn như Trung Quốc, Barbados, Tây Ban Nha, Liên Bang Nga, Liban, Brazil, Ukraina, Cộng hòa Séc, Việt Nam,… Tất cả các bài thi chất lượng nhất đến từ rất nhiều nước trên thế giới sẽ được chấm chọn một cách công bằng và khách quan nhất bởi đội ngũ Ban giám khảo Quốc tế (là những người có chuyên môn liên quan, uy tín cao từ các tổ chức khắp thế giới) để chọn ra một số rất ít bài đoạt giải.
Mục đích của cuộc thi góp phần phát triển khả năng viết văn và sự phong phú trong tư duy sáng tạo của các em thiếu nhi, tạo điều kiện thắt chặt tình hữu nghị giữa các dân tộc trong thế hệ trẻ và giúp các em hiểu thêm về vai trò của ngành Bưu chính trong cuộc sống và phát triển xã hội.
