I. Nhận diện thể thơ tám chữ
1. Khái niệm
– Thơ tám chữ là thể thơ mỗi dòng tám chữ, có cách ngắt nhịp rất đa dạng.
– Bài thơ theo thể tám chữ có thể gồm nhiều đoạn dài ( số câu không hạn định), có thể chia thành các khổ ( mỗi khổ 4 dòng) và có nhiều cách gieo vần nhưng phổ biến nhất là vần chân ( được gieo liên tiếp hoặc giãn cách).
2. Ví dụ
(a) Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất;
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật.
Không cho dài thởi trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt
( Xuân Diệu – Vội vàng)
(b) Hãy cắt đứt những dây đàn ca hát
Những sắc tàn vị nhạt của ngày qua
Nâng đón lấy màu xanh hương bát ngát
Của ngày mai muôn thưở với muôn hoa
( Tố Hữu – Tháp đổ)
(c) Trời trong biếc không qua mây gợn trắng
Gió nồm nam lộng thổi cánh diều xa
Hoa lựu nở đầy một vườn đỏ nắng
Lũ bướm vàng lơ đãng lướt bay qua
( Anh Thơ – Trưa hè)
(d) Giờ nao nức của một thời trẻ dại Hỡi ngói nâu, hỡi tường trắng, cửa gương! Những chàng trai tuổi mới độ mười hai Rương nho nhỏ với linh hồn bằng ngọc.
=> Nhận diện:
+ Các ví dụ mỗi câu đều có 8 chữ ( tiếng)
+ VD (a) gieo các vần chân liên tiếp: qua – già; mất – chật; gian – hoàn; lại – mãi
+ VD (b) gieo vần chân cách quãng: hát – ngát ; qua- hoa
+ VD (c) gieo vần chân cách quãng: trắng – nắng, xa – qua và gieo vần lưng: không – lộng.
+ VD (d) gieo vần chân cách quãng: trẻ dại- mười hai.
II. Nhận diện và thực hành làm thơ tám chữ
1. Nhận diện thể thơ tám chữ bằng cách chỉ ra những dấu hiệu
(a) Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng
Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông
Mẹ địu em đi để giành trận cuối
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn
(b) Mặt trời lên! Sáng rõ rồi mẹ ạ!
Con đi bộ đội, mẹ ở lại nhà
Giặc Pháp, Mĩ còn giết người, cướp của trên đất ta
Đuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ
Gợi ý
– Mỗi câu 8 tiếng ( chữ)
– VD (a) hiệp vần lưng: ngoan – chuyển lán – ta; chị gái – em đi, hiệp vần chân : con suối – trận cuối
– VD (b) hiệp vần chân liên tiếp: ạ-nhà – ta
