ROM là gì? ROM là bộ nhớ trong hay ngoài? ROM là bộ nhớ dùng để làm gì? Người dùng máy tính cơ bản dễ bị nhầm lẫn giữa ROM và RAM. Tuy nhiên, đây là 2 khái niệm hoàn toàn khác biệt. Cùng FPT Telecom tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Contents
1. ROM là gì?
ROM là viết tắt của cụm từ Read Only Memory (tạm dịch: Bộ nhớ chỉ đọc).
Đây là loại bộ nhớ mà dữ liệu trong nó đã được hãng sản xuất thiết lập từ trước. Trong bộ nhớ ROM có chứa các chương trình giúp máy tính khởi động. Nếu không có ROM chúng ta sẽ không thể sử dụng được máy tính.
ROM thuộc loại bộ nhớ không khả biến, dùng trong hệ các thống điều khiển hay máy tính. Dữ liệu trong ROM chỉ được đọc ra, không được phép ghi vào.
Tham khảo ngay: Bit Là Gì? Byte Là Gì? 1 Byte Bằng Bao Nhiêu Bit Và Ngược Lại?
2. ROM là một nhớ trong hay ngoài?
ROM là bộ nhớ gì? Là bộ nhớ trong.
Bộ nhớ ROM được trang bị thẳng trong máy tính, khác RAM ở chỗ nó là bộ nhớ bất biến, dữ liệu được lưu trong ROM sẽ không bị mất đi, kể cả khi chúng ta tắt máy tính.
- Trong máy tính: ROM nằm ở bên trong thùng máy (thường nằm trong CPU); đồng thời đóng vai trò là bộ nhớ đệm nhanh, giúp thiết bị tăng tốc độ truy xuất dữ liệu.
- Trong điện thoại: Có thể coi ROM như là một phân vùng bí mật để lưu trữ hệ điều hành. Người dùng không thể ghi đè dữ liệu lên ROM, nhưng hệ thống thì có thể khi đang cập nhật (up ROM).
3. ROM là bộ nhớ dùng để làm gì? Cấu trúc của ROM?
ROM dùng để lưu trữ các chương trình hệ thống đã được hãng sản xuất cài đặt sẵn. Người dùng thường không thể thay đổi được các nội dung lưu trữ trong ROM.
Cấu trúc của ROM gồm 2 thành phần cơ bản, gồm: Cổng OR và bộ giải mã. Cấu trúc của ROM trong máy tính phức tạp hơn, gồm 4 thành phần:
- Bộ giải mã hàng và bộ giải mã cột (Gọi chung là Bộ giải mã địa chỉ): Có vai trò quyết định thanh ghi nào trong dãy được phép đặt từ dữ liệu 8 bit của nó vào đường truyền.
- Bộ đệm đầu ra: Sử dụng mạch đệm 3 trạng thái. Khi ở mức cao, nó sẽ ở trạng thái trở kháng cao. Ngược lại, ở mức thấp, bộ đệm đầu ra sẽ chuyển dữ liệu ra ngoài.
- Máng thanh ghi: Đây là bộ phận lưu trữ dữ liệu đã được lập trình sẵn vào ROM và sắp xếp theo ma trận vuông. Mỗi thanh ghi chứa một từ 8 bit, bao gồm 1 ô nhớ bằng số kích thước từ. Người dùng không thể lưu trữ thêm dữ liệu vào những thanh ghi này.
4. Các loại ROM phổ biến
Có nhiều loại ROM đã và đang được sử dụng trong nhiều thiết bị, trong đó phổ biến nhất là 5 loại dưới đây:
MROM (bộ nhớ cũ đã bị khai tử)
Bộ nhớ ROM này đã bị khai tử, hiện không còn thiết bị này sử dụng đến nữa. MROM được làm bằng mạch tích hợp. Cũng như Bộ nhớ ROM hiện hành, nó được hãng lập trình sẵn trong quá trình sản xuất và không thể sửa đổi, lập trình lại và xóa.
PROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình)
Bộ nhớ này được chế tạo bằng các mối nối, được lập trình sau khi sản xuất và chỉ có thể lập trình 1 lần, mức chi phí thấp nhất.
PROM được sử dụng phổ biến trong điện thoại di động, thiết bị y tế, bảng điều khiển trò chơi điện tử, thẻ RFID…
EPROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể xóa và lập trình)
EPROM được chế tạo theo nguyên tắc phân cực tĩnh điện. Có thể xóa loại ROM này bằng tia cực tím và lập trình lại được thông qua thiết bị ghi EPROM. Chúng được sử dụng phổ biến trong một số bộ điều khiển vi mô để lưu trữ chương trình.
EEPROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể xóa và lập trình bằng điện)
Bộ nhớ này được tạo nên bởi công nghệ bán tĩnh dẫn, có thể xóa và ghi lại đến 1000 lần bằng điện (không cần sử dụng đến tia cực tím), thời gian truy cập từ 45 – 200 nôn giây. EEPROM được sử dụng để lưu trữ lượng nhỏ dữ liệu trong thiết bị máy tính và hệ thống, bảng mạch điện tử.
ROM FLASH
ROM FLASH được xem là phiên bản nâng cấp của EEPROM, cho phép người dùng xóa hoặc ghi các khối dữ liệu khoảng 512 byte, tốc độ nhanh hơn so với phiên bản trước đó nhiều lần.
Ngoài ra, ROM FLASH còn có ưu điểm nổi bật khác là: Cho phép ghi lại mà không cần gỡ khỏi máy tính; thời gian truy cập rất cao, khoảng 45 đến 90 nano giây; có thể chịu nhiệt cao và áp suất lớn; độ bền cao nhất so với các loại ROM đang thịnh hành trên thị trường.
Bộ nhớ này được sử dụng nhiều trong: Máy ảnh kỹ thuật số, ổ đĩa flash USB, máy nghe nhạc MP3, modem và ổ cứng thể rắn (SSD).
5. Ưu điểm của ROM là gì?
Từ các phân tích trên, co thể thấy ROM nổi bật với các ưu điểm sau:
- Không bị mất khi tắt nguồn
- Có giá thành rẻ hơn so với RAM
- ROM thuộc dạng bộ nhớ tính, không yêu cầu người dùng phải cập nhật mới
- Các phiên bản ROM mới có dung lượng lưu trữ lớn, cách sử dụng linh hoạt, chịu nhiệt tốt và bền bỉ.
6. Phân biệt ROM với RAM?
ROM và RAM đều là bộ nhớ trong, nhưng cấu tạo và hoạt động của 2 loại này hoàn toàn khác nhau, không khó để phân biệt.
Đặc điểm ROM RAM Thiết kế Là một ở đĩa bằng băng từ, có nhiều chân là mối nối tiếp xúc với bảng mạch của máy tính. Thiết kế nhỏ hơn RAM Là một thanh mỏng hình chữ nhật, được lắp vào một khe cắm trên bo mạch chủ máy tính. Thiết kế thường lớn hơn ROM. Cách thức hoạt động ROM hoạt động khi khởi động máy tính. Dữ liệu trong ROM chỉ đọc, không thể thay đổi, chỉnh sửa. RAM chỉ hoạt động sau khi máy tính đã được khởi động và nạp hệ điều hành. Có thể xóa bỏ, thay đổi và khôi phục dữ liệu trong RAM. Phân loại Là bộ nhớ bất biến (tĩnh) Không bị mất dữ liệu khi tắt máy tính. Là bộ nhớ khả biến Sẽ bị mất dữ liệu khi mất điện, tắt máy tính. Tốc độ Xử lý thông tin, dữ liệu chậm Tốc độ truy cập dữ liệu chậm. Xử lý thông tin, dữ liệu nhanh Tốc độ truy cập dữ liệu nhanh. Khả năng lưu trữ Lưu trữ được ít dữ liệu hơn RAM 1 chip Rom chỉ thể hiện được 4MB đến 8MB dữ liệu. Lưu trữ được nhiều dữ liệu, từ 1GB – 256Gb Có thể nâng cấp khả năng lưu trữ của RAM. Khả năng tiếp cận Khó khăn khi muốn thay đổi, lập trình lại, và chỉ có một số loại Rom mới cho phép người dùng lập trình lại. Người dùng dễ dàng truy cập, thay đổi hoặc lập trình lại thông tin lưu trữ. Khả năng ghi chép dữ liệu Không có khả năng ghi dữ liệu. Dữ liệu được ghi một cách nhanh chóng và dễ dàng.
Bộ nhớ chỉ đọc ROM đóng vai trò rất quan trọng trong khởi động máy tính. Cả ROM và RAM đều thuộc bộ nhớ trong, song mỗi loại lại có một vai trò riêng biệt, việc phân biệt chúng cũng không quá khó khăn, bảng so sánh trên đã chỉ rõ.
Bài viết được tác giả Thanh Mai tổng hợp từ nhiều nguồn, nếu có góp ý cho tác giả vui lòng để lại comment bên dưới, hy vọng bài viết hữu ích đối với bạn!
