Nếu bạn là người thuộc thế hệ 8X, 9X đời đầu, thì chắc hẳn hạt Bo Bo là một loại hạt không hề xa lạ, thậm chí trở nên thân thuộc phải không nào. Nhưng các thế hệ sau này ít biết về loại hạt này. Vậy bạn có muốn quan tâm Hạt bo bo ngày xưa là hạt gì? Có công dụng gì? Cách dùng như thế nào không? Mời xem bài viết dưới đây của Thegioicayla.vn để hiểu rỏ chi tiết nhé.
Contents
Hạt bo bo ngày xưa là hạt gì?
Hạt bo bo là hạt từ quả của cây bo bo. Ngày xưa khi điều kiện kinh tế còn khó khăn, hạn chế về nhiều mặt, lương lực, thực phẩm thiếu thốn không đủ ăn. Thì người dân sử dụng hạt bo bo như một loại lương thực để chống đói. Trong những năm xảy ra chiến tranh biên giới phía Bắc với Trung Quốc vào năm 1979 thì bo bo trở thành nguồn lương thực cứu đói cho đồng bào cũng như được sử dụng trong quân đội khi mà sản lượng lúa gạo sụt giảm nghiêm trọng.
Trong thời bao cấp thì hạt bo bo được các nước viện trợ cho chúng ta như Ấn Độ, Liên Xô. Hiện nay, thì hạt bo bo được các chuyên gia dinh dưỡng nghiên cứu và đánh giá đây là loại hạt có hàm lượng dinh dưỡng tương đối và có tác dụng thanh nhiệt, bổ phổi, chống viêm trù mủ,…
Tổng quan bề ngoài thì hạt bo bo có hình tròn hoặc bầu dục, mặt ngoài màu trắng hoặc vàng, có một rãnh dọc sâu rộng, màu vàng sẫm. Cuống lõm vào bên trong. Khi đập vớ quả bo bo, bên trong có chất bột màu trắng không mùi có vị hơi ngọt. Hạt bo bo còn được biết đến với một số tên gọi khác như hạt ý dĩ, mễ nhân, ý dĩ nhân, dĩ thực, cườm gạo.
Đôi nét về cây bo bo
Cây bo bo là cây gì?
Cây bo bo là cây thân thảo có thể sống hằng năm hay vài năm, thuộc họ lúa. Nhìn hình dáng bề ngoài thì gần giống với cây ngô. Cây bo bo trổ bông thành nhiều chùm và kết thành nhiều hạt. Cây bo bo có chiều cao trung bình từ 1 – 2 m. Lá mọc so le, gân lá song song, mặt lá ráp, không có cuống lá.
Hoa bo bo thuộc dạng hoa đơn tính, hoa đực ngắn, màu lục nhạt, nhìn giống với nhánh của bông lúa. Hoa cái thì nằm trong một lá bắc dày và cứng, có màu xanh lúc mới trổ rồi bắt đầu chuyển sang màu nâu tím đến màu đen.
Quả bo bo dạng hình trứng, hơi nhọn đầu, được bao bởi một lá bắc cứng. Quả hình tròn hoặc hình bầu dục, đường kính khoảng 0.5 cm và dài từ 0.5 – 0.7 cm.
Người ta thương thu hoạch trái bo bo vào tháng 9 đến tháng 11 khi quả đã già. Lúc thu hoạch thì thường được cắt ngang cả cây rồi mang về phơi khô, sau đó thì đập hạt rơi ra. Tách vỏ cứng bên ngoài để lấy nhân bên trong.
Bo bo có mấy loai?
Do đây là giống cây được nhập vào nước ta từ các vùng khác, vì thế hạt bo bo có tại Việt Nam chủ yếu là 3 loại giống chính.
Hạt bo bo tẻ: Hạt bo bo này có đặc điểm nổi trội là có màu rất trắng, gần giống với hạt gạo nếp. hạt có kích thước từ 0.4 – 0.6 cm. Loại hạt này thường được trồng chủ yếu với tác dụng là làm thức ăn hay dùng nấu rượu.
Hạt bo bo cườm: Giống hạt này cũng có kích thước nhỏ như bo bo tẻ, nhưng chúng lại rất cứng, cứng nhất trong số các giống bo bo. Cho nên không dùng để làm thức ăn mà chúng chủ yếu được xâu chuỗi hạt, kết mành,…
Hạt bo bo nếp: Giống hạt này có kích thước lớn, có mùi thơm, được róc vỏ, hạt chắc mẩy. Loại hạt này được cho là quý nhất trong các giống hạt bo bo và được con người dùng để làm ngũ cốc, làm sữa, nấu chè, nấu cháo,…
Cây bo bo phân bố ở đâu?
Đây là loại cây được là có nguồn gốc từ Châu Á mà nơi đầu tiên phát hiện sự có mặt của cây này đó là bán đảo Malaysia. Cùng với cây lúa nước, lúa mạch, khoai tây thì đây được xem là cây lương thực khá phổ biến trên thế giới trong nhiều năm trước.
Trước đây, thì cây bo bo tồn tại ở nhiều quốc gia Châu Á khác như Nhật bản, Hàn Quốc, Liên Xô, Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia và được du nhập vào Việt Nam.
Công dụng của hạt bo bo là gì?
Hạt bo bo được cho là một loại hạt có nhiều công dụng trong đời sống con người chúng ta hằng ngày. Sau đây là hai công dụng điển hình nhất.
Hạt bo bo làm lương thực
Như đã giới thiệu ở trên thì hạt bo bo hay còn gọi là “hạt cứu đói” cho đồng bào chúng ta trong giai đoạn kinh tế khó khăn, thiếu thốn, điển hình là trong thời kỳ bao cấp. Hạt bo bo được dùng đều nấu làm thức ăn thay cho cơm hằng ngày, hay chế thành các món ăn lạ miệng khác để phục vụ cho nhu cầu ăn uống, sinh sống của con người.
Ngày nay, thì hạt bo bo ít được dùng đến như nguồn lương thực chính trong các bữa ăn hằng ngày.Nhưng với khoa học kỹ thuật phát triển, người ta đã phân tích đánh giá thành phần dưỡng chất có trong hạt này mà sử dụng để làm nguyên liệu chế biến sữa, làm bánh, làm ngũ cốc,…
Hạt bo bo dùng làm dược liệu
Trong Đông Y thì hạt bo bo được cho là có vị ngọt thanh, tính mát. Có nhiều tác dụng như bổ phế, lợi thủy, thanh nhiệt,.. Người ta thường sử dụng như một dược liệu trong việc chữa trị một số bệnh thường gặp như viêm phổi, viêm ruột, sỏi thận,…
Trong Tây Y hay còn gọi là nền y học hiện đại, thì người ta sử dụng dầu chiết suất từ nhân bo bo để hỗ trợ điều trị các bệnh về hô hấp, gây kích thích hô hấp, làm giản phế quản. Giúp cho hệ hô hấp được cải thiện theo chiều hướng tốt.Với tác dụng tiêu viêm của mình mà hạt bo bo có thể chữa được abces phổi, làm tiêu mủ vết thương.
Ngoài ra, thì người ta còn sử dụng bột nghiền từ hạt bo bo để làm mặt nạ đắp mặt giúp trắng da, trị tàn nhang, liền sẹo. Hơn nữa, có thể sử dụng làm thực phẩm chức năng là trị liệu cho người bị bệnh đái tháo đường, thừa cân, béo phì và chống dị ứng.
Cách dùng hạt bo bo như thế nào?
Có rất nhiều trong chúng ta chưa từng nghe đến, chưa từng được ăn món ăn “hảo hạng thời bao cấp” thì dĩ nhiên là chúng ta cũng không thể nào biết được cách sử chế biến hạt bo bo như thế nào được. Dưới đây là các bước dùng hạt bo bo để làm thực phẩm, các bạn có thể tham khảo.
Hạt bo bo được thu hoạch bằng cách chặt ngang cả cây rồi đập lấy phần hạt rụng xuống. Sau đó dùng các vật dụng thủ công để tách hạt ra khỏi lớp vỏ cứng bên ngoài và chỉ sử dụng phần nhân bên trong ( chính phần nhân này người ta hay gọi ngắn gọn là hạt bo bo).
Hạt bo bo sau khi thu hoạch thì được phơi khô và bảo quản giống như ngô, như lúa. Và khi đã được khô thì hạt bo bo rất cứng, vì thế muốn chế biến món ăn được thì đầu tiên bạn phải ngâm một thời gian tầm 4 – 5 tiếng rồi mới mang đi nấu được.
Sau khi ngâm thì bạn vo sạch và rửa kỹ, vớt ra để ráo nước trước khi chế biến. nếu quá trình ngâm ít thì bạn phải nấu trên bếp thời gian lâu, vừa tốn công trông coi, vừa tốn củi đốt thì hạt bo bo mới mềm ra để ăn được.
Sauk khi kiểm tra hạt ý dĩ đã mềm thì tùy vào cách chế biến các món ưu thích, hay nói chính xác là thời bao cấp thiếu thốn nên có dì dùng nấy. Nếu cho thêm muối, mắm vào để được các món ăn như cơm, hay sang chảnh hơn tí là cho đường vào nấu ngọt,…
Hạt bo bo giá bao nhiêu 1kg?
Nếu như ngày xưa ông cha ta đã quá ngán ngẫm với hạt bo bo trong các bữa ăn hằng ngày rồi. Thì ngày nay, người xưa lại tìm về với cảm giác món ăn thời quá khứ để gợi nhớ lại khó khăn xưa đã trải qua như thế nào, hay các thế hệ con trẻ sau này cũng muốn thưởng thức loại thực phẩm mà đã “cứu đói” ông bà ta như thế nào. Hay đơn giản là hạt bo bo cũng được ứng dụng làm dược liệu trong một số bài thuốc. Cho nên, hiện nay loại hạt này cũng được nhiều người tiêu dùng tìm mua.
Hiện nay, giá hạt bo bo trên thị trường dao động ở mức từ 30.000 – 45.000 đồng/ 1kg đối với hạt thô, còn hạt được sơ chế để dùng làm dược liệu thì có giá từ 150.000 – 200.000 đồng/kg. Nếu như trước đây thì hạt ý dĩ chỉ là sản phẩm đóng thế cho hạt gạo khi nền nông nghiệp lúa nước chưa phát triển, hạt gạo còn thiếu thốn. Nhưng giờ đây, với sự phát triển vượt bật của nền nông nghiệp, từ vị thế một quốc gia đói ăn vào những năm sau khi kết thúc chiến tranh thì đến nay chúng ta đã xuất khẩu gạo đứng vị trí nhất nhì thế giới rồi. Cho nên, giá hạt bo bo lại đảo chiều ngược lại cao hơn gạo.
Hy vọng, với những chia sẽ ở bài viết trên về hạt bo bo là hạt gì, cũng như các công dụng của loại hạt này đối với cuộc sống đã giúp cho nhiều người có thể hiểu rỏ hơn về loại hạt thời bao cấp này. Mời các bạn tiếp tục theo dõi Website Thegioicayla.vn để cập nhập các thông tin, kiến thức về cây lá xung quanh chúng ta.
