Phản ứng hóa học là gì? Khi nào phản ứng hóa học xảy ra?

Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm phản ứng hóa học là gì, diễn biến của phản ứng hóa học. Bên cạnh đó là điều kiện và cách nhận biết khi nào phản ứng xảy ra. Mời các bạn cùng theo dõi chi tiết trong bài viết này nhé!

Phản ứng hóa học là gì?

1. Định nghĩa phản ứng hóa học

Phản ứng hóa học là quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác.

Phương trình chữ của một PƯHH:

Tên các chất phản ứng → Tên các sản phẩm

Trong đó:

+ Chất phản ứng (hay chất tham gia): là chất ban đầu, bị biến đổi trong phản ứng.

+ Sản phẩm: là chất mới sinh ra sau phản ứng.

Ví dụ:

Cacbon + Oxi → Khí cacbonic

2. Diễn biến của một phản ứng hóa học

Trong một phản ứng hóa học, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác.

Ví dụ:

2H2 + O2 → 2H2O

⇒ Trước phản ứng, các nguyên tử H liên kết với H, O liên kết với O. Sau phản ứng, các nguyên tử H liên kết với nguyên tử O tạo thành nước. Số nguyên tử H và O không thay đổi mà chỉ có sự thay đổi liên kết giữa các nguyên tử.

3. Khi nào phản ứng hóa học xảy ra

– Các chất phản ứng tiếp xúc với nhau. (Bề mặt tiếp xúc càng lớn, PƯHH xảy ra càng dễ).

Ví dụ: Ở dạng bột, sắt và lưu huỳnh sẽ phản ứng dễ dàng hơn.

– Đun nóng đến một nhiệt độ nhất định. (Có những PƯHH cần đun nóng đến một nhiệt độ nào đó, cúng có những PƯHH không cần đun nóng).

Ví dụ: Nhôm phản ứng với axit clohidric mà không cần đun nóng. Trong khi sắt và lưu huỳnh cần nhiệt độ để phản ứng xảy ra, tạo thành sắt (II) sunfua.

– Thêm chất xúc tác. (Chất xúc tác thúc đẩy phản ứng nhanh hơn và giữ nguyên sau PƯHH).

Ví dụ: Từ rượu muốn tạo thành giấm ăn cần có chất xúc tác là men.

4. Dấu hiệu nhận biết một phản ứng hóa học là gì?

– Dấu hiệu để nhận biết một phản ứng hóa học là có chất mới xuất hiện (khác với chất phản ứng).

– Chất mới tạo thành có thể nhận biết qua màu sắc, trạng thái, sự tỏa nhiệt, phát sáng…

Giải bài tập về phản ứng hóa học

Câu 1.

a) Phản ứng hóa học là gì?

♥ Trả lời: PƯHH là quá trình biến đổi chất này thành chất khác.

b) Chất nào được gọi là chất phản ứng (chất tham gia), chất nào là sản phấm?

♥ Trả lời: Trong một PƯHH. chất ban đầu, bị biến đổi trong phản ứng là chất phản ứng (hay chất tham gia), chất mới được tạo ra là sản phẩm.

c) Trong quá trình phản ứng, lượng chất nào giảm dần, lượng chất nào tăng dần?

♥ Trả lời: Trong một quá trình phản ứng, lượng chất phản ứng giảm dần, lượng sản phẩm tăng dần.

Câu 2.

a) Vì sao có thể nói: “Khi chất phản ứng chính là phân tử phản ứng (nếu là đơn chất kim loại thì là nguyên tử phản ứng)?

♥ Trả lời: Vì chất được tạo nên từ các phân tử (với đơn chất kim loại là nguyên tử). Mà phân tử (hay nguyên tử) thể hiện đầy đủ tính chất của chất. Vì thế ta có thể nói khi chất phản ứng cũng chính là phân tử (hay nguyên tử) phản ứng.

b) Trong một PƯHH chỉ xảy ra sự thay đổi gì? Kết quả là gì?

♥ Trả lời: Trong một PƯHH, chỉ có sự thay đổi liên kết giữa các nguyên tử. Kết quả là phân tử này biến đổi thành phân tử khác.

c) Trong ví dụ về phản ứng giữa hidro và oxi tạo thành nước, số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố có giữ nguyên trước và sau phản ứng hay không.

♥ Trả lời: Có. Số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố không thay đổi.

Câu 3. Ghi lại phương trình chữ của phản ứng xảy ra khi cây nến cháy [Hơi nến (nến được làm bằng parafin) cháy trong không khí có oxi tạo ra cacbon đioxit và hơi nước]. Cho biết đâu là chất tham gia, đâu là sản phẩm?

Phương trình chữ:

Parafin + Oxi → Khí cacbon đioxit + Hơi nước

Chất tham gia: Parafin và oxi

Sản phẩm: Khí cacbon đioxit và hơi nước

Câu 4. Điền từ vào chỗ trống trong câu dưới đây, cho các từ và cụm từ sau: rắn, lỏng, hơi, phân tử, nguyên tử.

“Trước khi cháy chất parafin ở thể……….. còn khi cháy ở thể ……….. Các……….. parafin phản ứng với các……….. khí oxi”.

⇒ Đáp án: rắn – hơi – phân tử – phân tử

Câu 5. Khi cho quả trứng vào dung dịch axit clohidric, ta thấy có hiện tượng sủi bọt khí ở vỏ trứng. Biết axit clohidric đã phản ứng với chất canxi cacbonat có trong vỏ trứng, tạo ra canxi clorua, nước và khí cacbon đioxit. Hãy:

+ Chỉ ra dấu hiệu nhận biết có phản ứng xảy ra?

+ Ghi lại phương trình chữ của phản ứng?

Đáp án:

+ Dấu hiệu có phản ứng xảy ra: sủi bọt ở vỏ trứng và có khí cacbon đioxit thoát ra.

+ Phương trình chữ:

Canxi cacbonat + axit clohidric → Canxi clorua + nước + khí cacbon đioxit

Câu 6. Khi than cháy trong không khí xảy ra PƯHH giữa than và khí oxi.

a) Vì sao cần đập nhỏ than trước khi cho vào lò, sau đó dùng que lửa châm vào rồi quạt mạnh đến khi than cháy mạnh thì thôi?

b) Ghi lại phương trình chữ của P.ứ, biết sản phẩm là khí cacbon đioxit.

Đáp án:

a) Tác dụng của việc đập nhỏ than trước khi cho vào lò là làm tăng bề mặt tiếp xúc giữa than với khí oxi để PƯHH giữa than và khí oxi dễ dàng diễn ra hơn. Còn dùng que lửa để châm là do cần phải nung nóng để PƯHH giữa than và khí oxi diễn ra. Nếu không có lửa thì than sẽ không cháy.

b) Phương trình chữ của phản ứng:

Than + oxi → Khí cacbon đioxit

Hi vọng qua bài viết này, các bạn sẽ biết phản ứng hóa học là gì, khi nào PƯHH diễn ra và dấu hiệu nhận biết nó. Cảm ơn các bạn đã xem qua bài viết. Nếu thấy hay, hãy chia sẻ nó cho bạn bè của mình nhé!