Lãi suất chiết khấu do ngân hàng Nhà nước ấn định, tính trên các khoản cho vay đối với ngân hàng thương mại. Lãi suất chiết khấu có bị ảnh hưởng bởi lạm phát và cung cầu tiền tệ trên thị trường.
Contents
1. Lãi suất chiết khấu là gì?
Lãi suất chiết khấu là mức lãi suất mà Ngân hàng Trung Ương (NHTW) hay còn gọi là Ngân hàng Nhà nước ấn định, tính trên các khoản cho các ngân hàng thương mại vay để đáp ứng nhu cầu dòng tiền ngắn hạn hoặc bất thường.
Các ngân hàng thương mại sẽ vay tiền từ ngân hàng Trung Ương để hoạt động khi tỷ lệ dự trữ tiền mặt không đủ. Lúc này, các ngân hàng thương mại sẽ vay tiền của ngân hàng Nhà nước để đảm bảo mức an toàn trong trường hợp khách hàng rút tiền.
Ngân hàng Trung Ương ấn định lãi suất chiết khấu đối với ngân hàng Thương mại
Tỷ lệ chiết khấu là công cụ của chính sách tiền tệ nhằm mục đích điều tiết lượng cung tiền trên thị trường. Lãi suất chiết khấu được kỳ hiệu bằng tỷ lệ % như lãi suất thông thường.
2. Cách tính lãi suất chiết khấu
Lãi suất chiết khấu là chi phí sử dụng vốn – chi phí cơ hội của vốn. Lãi suất chiết khấu có thể tính bằng: Chi phí huy động vốn (funding cost) hoặc trung bình trọng số chi phí vốn (Weighted Average Cost of Capital, WACC)
Để tính lãi suất chiết khấu, bạn có thể áp dụng công thức sau:
Công thức tính lãi suất chiết khấu
Chi phí huy động vốn (chi phí gọi vốn): Là tỷ lệ lợi tức người bỏ vốn mong muốn thu lại từ dự án. Nói cách khác, đây là chi phí sử dụng vốn, hay chi phí cơ hội của vốn.
Doanh nghiệp thường huy động vốn qua hai nguồn chính là vay thương mại và cổ đông góp vốn.
Công thức tính RE trong lãi suất chiết khấu
3. Những tác động của lãi suất chiết khấu
3.1 Tác động đối với Ngân hàng thương mại
Tỷ lệ chiết khấu do Ngân hàng Trung Ương thiết lập ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ dự trữ tiền mặt của các ngân hàng thương mại. Mức chiết khấu cao hay thấp sẽ là cơ sở để các ngân hàng thương mại quyết định tỷ lệ dự trữ tiền mặt bắt buộc.
Nếu lãi suất chiết khấu cao khi so sánh với thị trường, các ngân hàng không thể dự trữ tiền mặt ở mức tối thiểu bởi khi thiếu tiền dự trữ, ngân hàng sẽ phải vay tiền mặt từ ngân hàng Trung Ương để bù vào.
Ngược lại, nếu lãi suất chiết khấu thấp hơn thị trường thì ngân hàng có thể tự do cho vay, chỉ cần dự trữ tiền mặt ở mức bắt buộc tối thiểu.
Lãi suất chiết khấu ảnh hưởng đến lượng tiền mặt dự trữ của ngân hàng
3.2 Tác động đối với Ngân hàng Nhà nước
Lãi suất chiết khấu là công cụ hữu hiệu của ngân hàng Nhà nước để điều tiết lượng tiền cung ứng.
Nếu ngân hàng muốn tăng cung tiền thì sẽ phải giảm lãi suất. Ngược lại, khi muốn giảm lượng cung tiền thì sẽ tăng lãi suất chiết khấu bởi lúc này các ngân hàng sẽ dự trữ tiền để không phải vay tiền mặt với lãi suất cao.
4. Các yếu tố ảnh hưởng tới lãi suất chiết khấu
Mặc dù tỷ lệ chiết khấu do Ngân hàng Nhà nước xác định, nhưng thực tế có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất chiết khấu bao gồm:
4.1 Tỷ lệ lạm phát
Lạm phát là sự tăng giá cả hàng hóa, dịch vụ và sự mất giá của tiền tệ theo thời gian.Lạm phát gây ảnh hưởng xấu đến mọi mặt của đời sống kinh tế, chính trị và xã hội của một quốc gia, bao gồm lãi suất và tỷ suất chiết khấu.
Để vượt qua suy thoái kinh tế, Ngân hàng Trung Ương thường dùng chính sách nới lỏng tiền tệ, hạ lãi suất để kích thích tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại. Ngược lại, để kiểm soát lạm phát, ngân hàng Trung Ương sẽ nâng lãi suất để hạn chế lượng cung tín dụng đưa vào nền kinh tế.
Như vậy, khi dự đoán lạm phát thì lãi suất chiết khấu cũng tăng và ngược lại.
Lạm phát là một trong các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất chiết khấu
4.2 Lượng cung và cầu tiền tệ trên thị trường
Cung tiền là tổng số tiền đang lưu thông trên thị trường. Cầu tiền là nhu cầu sử dụng tiền để mua bán, trao đổi, giao dịch… của các cá nhân, đơn vị, tổ chức.
Cung tiền được Nhà nước điều tiết. Khi cung và cầu tiền ở trạng thái mất cân bằng, ngân hàng Nhà nước sẽ điều chỉnh lệ chiết khấu để ổn định lại. Nếu cung tiền quá nhiều, Nhà nước sẽ tăng lãi suất chiết khấu nhằm giảm lượng tiền lưu thông trên thị trường, giảm lạm phát.
5. Một số định nghĩa khác về chiết khấu
5.1 Chiết khấu ngân hàng
Đây là tín dụng ngắn hạn của ngân hàng thương mại. Khi khách hàng chuyển nhượng quyền sở hữu các giấy tờ có giá nhưng chưa đến hạn thanh toán cho ngân hàng để nhận một khoản tiền tương đương giá trị đến hạn trừ đi lợi tức chiết khấu và hoa hồng phí.
5.2 Vay chiết khấu
Ngân hàng Trung Ương cho các ngân hàng thương mại vay tiền mặt để đáp ứng các nhu cầu ngắn hạn hoặc bất thường, khoản vay này được tính lãi suất chiết khấu.
5.3 Chiết khấu L/C
Đây là hình thức cấp tín dụng của Ngân hàng đối với khách hàng có nhu cầu bổ sung vốn cho hoạt động kinh doanh xuất khẩu, tức là là Ngân hàng sẽ mua lại và có thể truy đòi Bộ chứng từ theo L/C xuất khẩu trước khi đến hạn thanh toán.
Một số khái niệm về chiết khấu trong tài chính – ngân hàng
5.4 Chiết khấu hối phiếu
Là ngân hàng thực hiện cấp tín dụng đối với khách hàng. Ngân hàng mua lại và có quyền truy đòi Hối phiếu đòi nợ trước thời hạn thanh toán.
5.5 Trái phiếu chiết khấu
Là trái phiếu được phát hành hoặc đang được giao dịch với giá thấp hơn mệnh giá thực, hay còn gọi là trái phiếu trả trước. Nếu mức chiết khấu từ 20% trở lên thì gọi là trái phiếu chiết khấu sâu.
5.6 Chiết khấu thanh toán
Là tỷ lệ chiết khấu áp dụng trên số tiền thanh toán sớm của khách hàng. Nói cách khác, chiết khấu thanh toán là khoản tiền người bán giảm cho người mua do người mua thanh toán tiền trước thời hạn ghi trên hợp đồng.
5.7 Lãi suất tái chiết khấu
Lãi suất tái chiết khấu áp dụng đối với Ngân hàng Trung Ương hoặc tổ chức tín dụng mua lại thương phiếu, giấy tờ có giá. Lãi suất được tính trên số tiền ghi trên thương phiếu/giấy tờ có giá trước thời hạn thanh toán. Mức lãi suất phụ thuộc vào khả năng thanh toán của người có nghĩa vụ trả số tiền trên thương phiếu hay giấy tờ có giá.
5.8 Chiết khấu thương mại
Đây là khoản tiền người bán giảm giá cho người mua khi khách hàng mua với khối lượng lớn.
5.9 Chiết khấu thương phiếu
Khi ngân hàng thương mại mua thương phiếu chưa đáo hạn của khách hàng sẽ được mua với giá thấp hơn, khoản chênh lệch này được gọi là chiết khấu thương phiếu.
Những thông tin TOPI chia sẻ có thể sẽ phần nào giúp bạn hiểu về lãi suất chiết khấu và biết cách tính dựa trên công thức có sẵn. Bạn muốn biết thêm các thông tin về tài chính và đầu tư, hãy truy cập website của chúng tôi hàng ngày nhé.
