Phân biệt rõ đặc điểm biến phí và định phí trong kế toán quản trị

1. Tổng quan về biến phí trong kế toán quản trị

Trước hết, biến phí được hiểu là chi phí khả biến hay chi phí biến đổi nó là một loại chi phí có trong tổng chi phí sản xuất. Biến phí sẽ thay đổi khi các yếu tố sản lượng, quy mô sản xuất, doanh số hay nguồn nguyên vật liệu đầu vào thay đổi.

Thông thường biến phí có tỷ lệ thuận với sản lượng sản phẩm được sản xuất ra và tỷ lệ thuận với doanh thu. Biến phí sẽ tăng khi sản lượng tăng, doanh thu tăng và ngược lại thì biến phí sẽ giảm.

1.1. Các loại biến phí hiện có

Trong kế toán quản trị thì biến phí có thể chia ra làm nhiều loại khác nhau tùy theo chỉ tiêu xem xét. Tuy nhiên, thông thường dựa trên tính chất hoạt động của doanh nghiệp thì biến phí sẽ được chia ra làm hai loại là biến phí tỷ lệ và biến phí cấp bậc. Mỗi loại có tính chất riêng và tổng chi phí biến phí sẽ thay đổi tỷ lệ thuận với mức độ hoạt động sản xuất.

1.1.1. Loại biến phí tỷ lệ

Biến phí tỷ lệ là loại chi phí thay đổi có tỷ lệ thuận với mức độ thay đổi của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Hiểu đơn giản là khi hoạt động sản xuất mở rộng thì biến phí tỷ lệ sẽ tăng lên.

Những biến phí tỷ lệ có thể kể đến như: Chi chi nguyên vật liệu trực tiếp, tiền hoa hồng, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất trực tiếp, chiết khấu bán hàng.

Tổng biến phí thường thay đổi là do biến phí tỷ lệ thay đổi. Các doanh nghiệp có thể xác định biến phí tỷ lệ theo công thức Y= b.X. Trong đó, tổng biến phí là Y, biến X là mức độ hoạt động của doanh nghiệp còn b là chỉ số biến phí trên một đơn vị hoạt động, thông thường chỉ số b sẽ là cố định.

Vì thế, doanh nghiệp muốn kiểm soát tốt được biến phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh thì các nhà quản trị cần kiểm tra, rà soát các biến phí trên một đơn vị hoạt động đảm bảo tính chính xác.

1.1.2. Loại biến phí cấp bậc

Trong kế toán quản trị biến phí cấp bậc được hiểu là các chi phí thay đổi khi doanh nghiệp có mức độ hoạt động thay đổi nhiều và rõ rệt, đạt đến giới hạn nhất định làm cho chi phí đó biến đổi.

Như vậy, biến phí cấp bậc sẽ không thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi chưa đạt đến một ngưỡng cụ thể. Có thể xác định rằng biến phí cấp bậc có quan hệ tỷ lệ với mức độ hoạt động nhưng không phải dạng tỷ lệ tuyến tính thông thường.

Chi phí này có thể là chi phí điện nước, chi phí điện thoại, bảo hành, sửa chữa và nhiều loại chi phí khác. Để xác định biến phí cấp bậc thì doanh nghiệp chỉ có thể xem xét biến phí này khi mức độ hoạt động đổi mới hoặc thay đổi rất lớn.

1.2. Ví dụ về các loại biến phí phổ biến

Biến phí trong các doanh nghiệp thương mại thường là chi phí thuê cửa hàng, hóa hồng trả cho người bán, chiết khấu hàng hóa, chi phí đóng gói gia tăng.

Còn biến phí trong các doanh nghiệp thực hiện hoạt động sản xuất thì bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí điện thoại, chi phí điện nước hoặc các chi phi phí sản xuất trực tiếp, chi phí sửa chữa, bảo hành máy móc thiết bị.

Xem thêm : Nên làm nghề gì lương cao đúng với nhu cầu tuyển dụng của xã hội

2. Định phí được hiểu như thế nào?

Định phí trong kế toán quản trị có thể được hiểu là các chi phí cố định, đây là những khoản chi phí không biến đổi khi mức hoạt động của doanh nghiệp thay đổi, là những khoản chi phí cố định, không thay đổi trong một thời kỳ của quá trình sản xuất kinh doanh.

Định phí có thể được xác định qua những chi phí như tài sản cố định, chi phí thuê mặt bằng trong một giai đoạn cố định. Công cụ dụng cụ, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất, các khoản lương cho nhân viên, chi phí tiếp thị, marketing, chi phí lưu kho nếu có.

2.1. Đặc điểm của định phí

Đặc điểm của định phí đó là tổng định phí sẽ không thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi trong một khoảng thời gian cụ thể. Định phí trên một đơn vị sản phẩm sẽ thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi.

Ví dụ: Tổng định phí trong một giai đoạn sản xuất sẽ được cố định một giá trị là A. Trong trường hợp thời kỳ đó doanh nghiệp sản xuất được 200 sản phẩm thì định phí trên 1 đơn vị sản phẩm sẽ là A/200, còn nếu mức độ hoạt động tăng lên sản xuất 400 sản phẩm trong khoảng thời gian tương ứng thì định phí trên 1 đơn vị sản phẩm trong trường hợp này là A/400.

Định phí là chi phí có thể tồn tại ngay cả khi doanh nghiệp ngừng hoạt động trong một thời gian. Cùng với biến phí thì định phí cũng là chi phí tạo nên tổng chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

2.2. Phân loại định phí phổ biến

Định phí thông thường có thể được chia thành 2 loại đó là định phí bắt buộc hay định phí chung và định phí bộ phận hay còn gọi là định phí tùy ý:

– Định phí chung: Là loại định phí bao gồm những chi phí sử dụng lâu dài và khó thay đổi, những định phí này có thể là tài sản cố định có giá trị lớn, sử dụng lâu dài, hoặc tiền thuê mặt bằng với thời gian dài.

– Định phí tùy ý là những định phí có thể thay đổi được theo các quyết định trong việc quản trị doanh nghiệp. Ví dụ như những chi phí về marketing, chi phí đào tạo, chi phí nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, chi phí thay đổi thiết bị. Định phí bộ phận này có thể mất đi hoặc cắt giảm khi doanh nghiệp thu nhỏ mức độ hoạt động.

Mặc dù loại định phí này có thể thay đổi nhưng nó khác biến phí, khi chi phí này có thể cần sự quyết định từ phía quản trị, đối tác cũng như nó có thể thay đổi khi mức độ hoạt động không biến đổi.

Xem thêm : Học viện Ngoại giao ra làm gì? Những thông tin cho bạn

3. Phân biệt cụ thể tính chất của biến phí và định phí

Trước hết, biến phí và định phí đều là những chi phí có trong hoạt động của doanh nghiệp. Trong kế toán quản trị thì hai chi phí này đều được đưa ra xem xét và đánh giá để doanh nghiệp có được các chiến lược sản xuất kinh doanh giảm thiểu được các loại chi phí này nhưng vẫn mang lại hiệu quả cao.

Như đã phân tích các đặc điểm của định phí và biến phí ở trên thì, bạn có thể nhận ra được sự khác nhau giữa hai loại chi phí này thông qua đặc điểm và tính chất của chúng.

– Về mặt đặc điểm: Biến phí là chi phí có tỷ lệ biến đổi khi mức hoạt động biến đổi còn định phí thì là những chi phí không thay đổi trong thời kỳ xác định biến phí tương ứng.

– Về mặt tính chất: Biến phí tỷ lệ thuận với doanh số và sản lượng còn định phí thì không.

– Các chi phí điển hình: Định phí bao gồm những chi phí cụ thể như tiền lương quản lý, chi phí tài sản cố định, chi phí đào tạo, chi phí thuê mặt bằng, chi phí công cụ dụng cụ. Còn biến phí là những chi phí như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, tiền lương nhân công trực tiếp, chi phí điện, nước trong quá trình sản xuất.

Xem thêm : Học ngôn ngữ Anh ra làm gì – Cơ hội để hội nhập quốc tế rộng mở

4. Hạch toán biến phí và định phí trong kế toán quản trị

Việc hạch toán các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến biến phí và định phí cũng được bộ phận kế toán xem xét và thực hiện theo kỳ sản xuất kinh doanh.

Với biến phí thì việc hạch toán chi phí được xác định dễ dàng hơn, khi phát sinh biến phí trong quá trình sản xuất kế toán cần xác định tài khoản của loại chi phí đó và tiến hành hạch toán chúng theo giá trị thành phẩm và giá trị chi phí sản xuất.

Đối với định phí thì kế toán cần xác định các giá trị khác như chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí sửa chữa, bảo hành thay thế và những tài khoản tương ứng để tiến hành hạch toán.

Đối với các vị trí kế toán quản trị thì cần thường xuyên theo dõi các biến số về định phí và biến phí có trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để có thể xác định, dự đoán và xây dựng các kế hoạch, chiến lược hiệu quả.

Với những phân tích về biến phí và định phí trong kế toán quản trị trên đây, hy vọng rằng bạn đã có được những thông tin cần thiết và hiểu rõ hơn về các chỉ số này để phục vụ cho mục đích tìm hiểu của mình.