…
Contents
Một cung phản xạ được xây dựng từ bao nhiêu yếu tố ?
1. Cung phản xạ là gì?
Theo định nghĩa thì vùng phản xạ là con đường mà xung thần kinh được truyền từ cơ quan thụ cảm (có thể là da, tai…) qua trung ương thần kinh rồi đến cơ quan phản ứng (như cơ, tuyến,…).
Một cung phản xạ sẽ bao gồm 5 yếu tố như sau: Cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm, cơ quan phản ứng.
– Thụ cảm thể nhận cảm kích thích có thể là ở ngoại vi (exterpreceptor) hoặc bên trong cơ thể – nơi thụ cảm thể (enteroreceptor).
– Đường hướng tâm là các sợi cảm giác, thường là chung với đường hướng tâm của cung phản xạ động vật.
– Trung khu: ở sừng bên chất xám tuỷ sống, ở thân não, vỏ bán cầu não
– Đường li tâm: qua hai neuron (tiền hạch và hậu hạch).
– Cơ quan đáp ứng: cơ trơn, các tuyến, mạch máu,… các phản xạ thực vật được chia thành phản xạ thực vật chính thức, phản xạ thực vật tại chỗ và phản xạ thực vật axon
* Phản xạ thực vật chính thức là cung phản xạ có sự tham gia của 5 khâu nêu trên. Ví dụ:
– Phản xạ thực vật của hệ tim mạch giúp cho điều hoà huyết áp và nhịp tim. Một trong các phản xạ do áp suất: khi huyết áp tăng các receptor áp suất (baroreceptor) ở quai động mạch chủ và xoang động mạch cảnh bị kích thích: Tín hiệu từ các nơi này truyền về thân não và ức chế trung khu giao cảm làm giảm xung động tới tim và mạch máu, làm tim đập chậm và yếu làm mạch giãn ra, kết quả là HA trở về mức bình thường.
– Phản xạ thực vật của hệ tiêu hoá: phần trên của ống tiêu hoá và trực tràng chủ yếu chịu sự chi phối của các phản xạ thực vật. Các xung động từ mũi và miệng (khứu giác, vị giác) được truyền về nhân mơ hồ, nhân lưỡi hầu, nhân nước bọt ở hành não. Các nhân này lại phát xung động theo các dây phó giao cảm tới các tuyến nước bọt, tuyến dạ dày gây bài tiết dịch ngay cả khi ăn thức ăn chưa tới miệng. Khi phân xuống đầy trực tràng, trực tràng căng, các kích thích từ trực trạng truyền về đoạn tuỷ cùng và các tín hiệu phản xạ được truyền qua các dây phó giao cảm tới phần xa của đại tràng làm nó nhu động mạnh để đẩy phân ra ngoài.
* Một số phản xạ thực vật khác:
– Khi bàng quang căng, xung động được truyền về đoạn tuỷ cùng và gây phản xạ co cơ bang quang, giãn cơ thắt tròn, do đó đẩy nước tiểu ra ngoài. Các phản xạ sinh dục bắt đầu từ các kích thích tâm lý ở não và kích thích từ cơ quan sinh dục.
– Các xung động này đi tới đoạn tuỷ cùng, ở nam giới sẽ gây ra cương cứng dương vật (phó giao cảm), sau đó là gây xuất tinh giao cảm).
Một cung phản xạ được xây dựng từ bao nhiêu yếu tố
14/10/2021 Sinh học