)
Câu 1: SGK trang 20
Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau:
a.
Ngoài này nắng đỏ cành cam
Chắc trong ấy nắng xanh lam ngọn dừa.
(Tố Hữu, Tiếng hát sang xuân)
- Nghĩa sự việc: Hiện tượng thời tiết (nắng)
- Nghĩa tình thái: Phỏng đoán sự việc với độ tin cậy cao (chắc)
b. Tấm ảnh chụp hai mẹ con kia rõ ràng là mợ Du và thằng Dũng
(Nguyên Hồng, Mợ Du)
- Nghĩa sự việc: ảnh của mợ Du và thằng Dũng
- Nghĩa tình thái: khẳng định sự việc (rõ ràng là)
c. Thật là một cái gông xứng đáng với tội án sáu người tử tù
(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù)
- Nghĩa sự việc: Cái gông (to nặng) tương xứng với tội án tử hình
- Nghĩa tình thái: Khẳng định một cách mỉa mai (Thật là)
d. Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Đã đành, hắn chỉ mạnh vì liều.
(Nam Cao, Chí Phèo)
- Nghĩa sự việc: cướp giật, mạnh vì liều
- Nghĩa tình thái: Nhấn mạnh (chỉ); miễn cưỡng (đã đành)
Câu 2: Xác định những từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái trong các câu sau:
a. Nói của đáng tội, thằng bé hay ăn chóng lớn lắm.
- Từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái: nói của đáng tội → rào đón, đưa đẩy
b. Cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù có thể còn gay go, quyết liệt hơn nữa.
- Từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái: có thể → phỏng đoán khả năng
c. Nó mua chiếc áo này những hai trăm ngàn đồng đấy.
- Từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái: những → đánh giá mức độ
d. Anh đã hẹn đến dự sinh nhật kia mà!
- Từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái: Kia mà → trách móc
Câu 3: Chọn từ ngữ tình thái ở cột B điền vào chỗ trống của câu ở cột A để tạo nên câu có nghĩa tình thái phù hợp với nghĩa sự việc
a. Câu a chọn từ “hình như” (sự phỏng đoán chưa chắc chắn)
b. Câu b chọn từ “dễ” (thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chẵn = có lẽ)
C. Câu c chọn từ “tận” (đánh giá khoảng cách là xa)
Câu 4: Đặt câu với mỗi từ ngữ tình thái sau đây: chưa biết chừng, là cùng, ít ra, nghe nói, chả lẽ, hóa ra, sự thật là, cơ mà, đặc biệt là, đấy mà
- Ví dụ
- Nó không đến cũng chưa biết chừng.
- Bây giờ chỉ 8 giờ là cùng.
- Nghe nói hàng hóa sẽ giảm giá nay mai.
- Chã lẽ nó đi rồi
- Cậu là người tạo ra nó cơ mà.
Các em có thể tham khảo thêm bài giảng Nghĩa của câu (tiếp theo) để nắm vững hơn các kiến thức trọng tâm bài học cần thiết.
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
