Vượt thác – Võ Quảng – Ngữ văn 6

• Võ Quảng sinh năm 1920

• Quê ở tỉnh Quảng Nam

• Là nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi.

• Xuất xứ: Bài “Vượt thác” trích từ chương XI của truyện “Quê nội” (1974).
• Tiêu đề: Tên bài văn do người biên soạn đặt.
• Thể loại: Truyện
• Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả
• Tóm tắt Bài văn miêu tả dòng sông Thu Bồn và cảnh quan hai bên bờ sông theo hành trình của con thuyền qua những vùng địa hình khác nhau: Đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác, đoạn sông có nhiều thác dữ và đoạn sông đã qua thác dữ. Bằng việc tập trung vào cảnh vượt thác, tác giả làm nổi bật vẻ hùng dũng và sức mạnh của nhân vật dượng Hương Thư trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ.
• Bố cục
  • Ta có thể chia bố cục của bài văn thành ba đoạn:
    • Đoạn 1 (từ đầu đến “nhiều thác nước”): Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác.
    • Đoạn 2 (tiếp đến “qua khỏi thác Cổ Cò”): Cảnh con thuyền vượt qua thác dữ.
    • Đoạn 3 (Phần còn lại): Con thuyền khi vượt qua thác dữ.

• Dòng sông
  • Quanh co
  • Nhiều thuyền chở đầy dây mây, dầu rái…
  • Cây to, bụi lúp xúp như cụ gìa
• Ngã ba sông
  • Những bãi dâu trải ra bạt ngàn
• Càng về ngược
  • Vườn tược càng um tùm
  • Chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm, lặng nhìn xuống nước.
  • Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt.
  • Đồng ruộng mở ra
• Đến Phường Rạnh
  • Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng chảy đứt đuôi rắn.

→ Đẹp, phong phú, hiền hòa, thơ mộng, rộng rãi, trù phú, hùng vĩ và giàu sức sống.

• Hoàn cảnh: Mùa nước to.
• Hình ảnh con thuyền
  • Thuyển vùng vằng chực trụt xuống

→ Khó khăn, nguy hiểm.

• Nhân vật Dượng Hương Thư

  • Hình dáng
    • Cởi trần
    • Bắp thịt cuồn cuộn
    • Như một pho tượng đồng đúc
    • Hàm răng cắn chặt
    • Quai hàm bạnh ra
    • Cặp mắt nảy lửa
  • Hành động
    • Co người phóng sào
    • Ghì chặt trên đầu ngọn sào
    • Thả sào, rút sào nhanh như cắt

→ Miêu tả, so sánh, động từ mạnh.

⇒ Rắn chắc, khỏe mạnh, quả cảm, vượt qua gian khó của thiên nhiên, quyết tâm chiến thắng thác dữ.

⇒ Vẻ đẹp của người lao động.

• Tổng kết

  • Nội dung

    • Bài văn miêu tả cảnh vượt thác của con thuyền, làm nổi bật vẻ hùng dũng và sức mạnh của con người lao động trên nền thiên nhiên rộng lớn.

  • Ý nghĩa

    • Vượt thác là bài ca ca ngợi về thiên nhiên, đất nước, quê hương, về người lao động
    • Đó cũng chính là lòng yêu đất nước, dân tộc của tác giả.

  • Nghệ thuật

    • Lời kể theo ngôi thứ nhất, lối kể chuyện tự nhiên
    • Tả cảnh, tả người từ điểm nhìn trên con thuyền – một vị trí rất thích hợp, theo trình tự vượt thác rất tự nhiên.
    • Cách miêu tả tinh tế sử dụng nhiều phương pháp nghệ thuật so sánh, nhân hoá, bằng lối chấm phá.
    • Miêu tả cảnh thiên nhiên kết hợp với miêu tả ngoại hình, hành động con người.
    • Sử dụng ngôn ngữ gaiuf hình ảnh, biểu cảm và gợi nhiều liên tưởng.