Tóm lược
Có lẽ bạn đã quá rành về các sàn giao dịch tiền mã hóa. Bởi, tất cả những gì bạn phải làm chỉ là đăng ký tài khoản bằng email, nghĩ ra một mật khẩu mạnh, xác minh tài khoản và bắt đầu giao dịch.
Các sàn giao dịch phi tập trung cũng giống như vậy, nhưng bạn sẽ không phải trải qua các bước đăng ký và xác minh lằng nhằng. Trong hầu hết các trường hợp, không có việc gửi hay rút tiền mã hóa. Quá trình giao dịch diễn ra trực tiếp giữa ví của 2 người dùng, sự tham gia của một bên thứ 3 là khá hạn chế (nếu có!).
Các sàn phi tập trung có thể hơi khó làm quen, và không phải lúc nào chúng cũng có tài sản bạn muốn. Nhưng khi công nghệ và sự quan tâm dành cho DEX tăng lên, chúng có thể sẽ là một phần chủ chốt của thị trường tiền mã hóa.
Nội dung
- Giới thiệu
- Sàn phi tập trung (DEX)
- Cách thức hoạt động của một sàn giao dịch tập trung
- Cách thức hoạt động của một sàn giao dịch phi tập trung
- Các sổ lệnh trên chuỗi
- Các sổ lệnh ngoài chuỗi
- Công cụ tạo thị trường tự động (AMM)
- Ưu và nhược của các sàn DEX
- Ưu điểm của các sàn DEX
- Nhược điểm của các sàn DEX
- Tổng kết
Giới thiệu
Trước đây, các sàn giao dịch tập trung là những tay chơi bá chủ lĩnh vực này. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của các công nghệ hiện có, ngày càng có nhiều công cụ giao dịch phi tập trung xuất hiện.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu tìm hiểu về các sàn giao dịch phi tập trung (DEX), nơi giao dịch không cần bất cứ bên trung gian nào.
Sàn phi tập trung (DEX)
Cách thức hoạt động của một sàn giao dịch tập trung
Quy trình thông thường diễn ra hợp lý vì tốc độ còn khá chậm của blockchain không làm cản trở quá trình giao dịch, và mọi thứ diễn ra trong hệ thống của một tổ chức duy nhất. Tiền mã hóa dễ mua và bán hơn, và có nhiều công cụ cho bạn.
Cái giá phải trả cho điều này là sự độc lập: bạn cần phải tin tưởng sàn giao dịch đang giữ khoản tiền của mình. Do đó, bạn chịu chung rủi ro với phía đối tác là các sàn giao dịch. Lỡ họ bỏ trốn với số BTC mà bạn khó khăn dành dụm được? Lỡ chẳng may có tay hacker nào đó xâm nhập hệ thống và hack sạch tiền?
Đối với nhiều người dùng, đây là một mức độ rủi ro có thể chấp nhận được. Bí quyết ở đây là hãy sử dụng các sàn giao dịch nổi tiếng với đội ngũ mạnh và các biện pháp phòng ngừa lỗ hổng dữ liệu.
Cách thức hoạt động của một sàn giao dịch phi tập trung
Các sổ lệnh trên chuỗi
Tất nhiên, nếu mọi thứ được xuất bản trên một sổ cái toàn cầu, thì sẽ không có cơ hội nào để chạy trước theo nghĩa truyền thống. Nhưng điều đó cũng nói rằng, có nguy cơ cho một cuộc tấn công như sau: thợ đào nhìn thấy lệnh của người khác và trước khi nó được xác nhận và họ sẽ cho lệnh của mình được thêm vào blockchain trước.
Các sổ lệnh ngoài chuỗi
Các sàn DEX sổ lệnh ngoài chuỗi vẫn phi tập trung theo một số khía cạnh, nhưng chúng được công nhận mang tính tập trung hơn loại hình trước đó. Các lệnh, thay vì được ghi lên blockchain, được ghi lên đâu đó.
Đâu đó là đâu? Cái này còn tùy. Có thể có một thực thể tập trung hoàn toàn vào việc chịu trách nhiệm về sổ lệnh. Nếu thực thể đó có ác ý, họ có thể “chơi” cả thị trường ở một quy mô nào đó (tức là họ có thể chạy trước hoặc ghi sai lệnh). Tuy nhiên, với loại hình này, bạn vẫn sẽ được hưởng lợi từ việc lưu trữ không lưu ký.
Xét từ khía cạnh tính khả thi, các phương án này khá hợp lý so với cách dựa vào các sổ lệnh trên chuỗi. Chúng không phải đối mặt các ràng buộc về tốc độ do không cần sử dụng blockchain quá nhiều. Tuy vậy, giao dịch vẫn phải thực hiện trên blockchain, vì thế mô hình sổ lệnh ngoài chuỗi vẫn kém hơn các sàn giao dịch tập trung về mặt tốc độ.
Công cụ tạo thị trường tự động (AMM)
Các sàn giao dịch sử dụng phương thức này bao gồm Uniswap và Kyber Network (áp dụng giao thức Bancor) đã đề cập trước đó, cả hai đều tạo điều kiện cho giao dịch token ERC-20.
Ưu và nhược của các sàn DEX
Chúng ta đã nói sơ qua về ưu và nhược điểm của các sàn DEX ở các phần trước. Hãy cùng đi sâu hơn chút nữa.
Ưu điểm của các sàn DEX
Không cần KYC
Đây là mối quan ngại về tính riêng tư đối với một số người và mối quan ngại về khả năng tiếp cận với những người khác. Lỡ bạn không có sẵn giấy tờ hợp lệ thì sao? Chẳng may thông tin bị lộ thì sao? Vì các sàn DEX không cần cấp quyền, sẽ không có ai kiểm tra danh tính của bạn. Tất cả những gì bạn cần chỉ là một ví tiền mã hóa.
Tuy nhiên, vẫn có một số yêu cầu pháp lý vì các sàn DEX vẫn được vận hành bởi một cơ quan tập trung nào đó. Trong một số trường hợp, nếu sử dụng sổ lệnh tập trung, các DEX này vẫn phải tuân thủ một số quy định.
Không có rủi ro đến từ đối tác
Điểm hấp dẫn của các sàn giao dịch phi tập trung là chúng không giữ tiền của khách hàng. Do đó, những thảm họa như vụ hack Mt. Gox năm 2014 thậm chí cũng sẽ không khiến tiền hay thông tin cá nhân của người dùng gặp nguy hiểm.
Có nhiều token hơn so với sàn tập trung
Người dùng vẫn có thể giao dịch các token không được niêm yết trên các sàn tập trung một cách thoải mái trên các sàn DEX, chỉ cần có cung và cầu.
Nhược điểm của các sàn DEX
Tính khả dụng
Khối lượng giao dịch và tính thanh khoản
Các sàn DEX vẫn còn khá mới mẻ, do đó chưa hẳn sẽ có cung và cầu cho các tài sản mã hóa mà bạn muốn giao dịch. Bạn có thể sẽ không tìm thấy cặp giao dịch mong muốn, và nếu tìm thấy, có thể giá giao dịch có thể sẽ không hợp lý.
Phí giao dịch
Tổng kết
Nhiều sàn giao dịch phi tập trung nổi lên những năm gần đây đang cố gắng tăng cường trải nghiệm người dùng và xây dựng một sàn giao dịch mạnh mẽ hơn. Sau cùng, ý tưởng này có vẻ đồng bộ với đặc tính của quyền tự trị cá nhân: vì với tiền mã hóa, người dùng không cần phải tin tưởng một bên thứ ba.
