Nội dung bài viết
Ao Bà Om được công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1994, thuộc loại hình danh lam thắng cảnh độc đáo của tỉnh Trà Vinh. Hàng năm, nơi đây còn tổ chức các lễ, hội của đồng bào dân tộc Khmer Nam bộ như: Chol-chnam-thmay, Dolta, Ok-om-bok… Toàn bộ khu vực Ao Bà Om có diện tích khoảng 39.000 m2, trong đó diện tích ao hơn 10.000 m2, xung quanh là những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi che bóng mát quanh năm là điểm sinh hoạt, vui chơi giải trí, du lịch rất hấp dẫn. Mỗi ngày người dân thường hay đến đây đi dạo xung quanh hồ hay ngồi hóng mát dưới những tán cây to với không gian rất thanh bình, yên tĩnh. Do ao có hình vuông nên người dân nơi đây còn gọi là ao vuông.
Đến nay, người dân Trà Vinh vẫn không biết chính xác Ao Bà Om hình thành từ khi nào nhưng có hàng chục truyền thuyết được truyền miệng từ đời này sang đời khác nói về Ao Bà Om. Trong đó, câu chuyện được nhiều người nhắc nhất là trước đây khi vùng đất này khô hạn, nước ngọt khan hiếm nên bà con sống nghèo khổ, cơ cực. Một ông Hoàng trấn nhậm trong vùng bèn quy tụ bà con lại để đào ao giữ nước ngọt. Ông Hoàng nhân dịp này chia ra hai bên nam nữ tổ chức một cuộc thi đào ao. Ao bên nào đào sâu hơn, lớn hơn và xong trước thì sẽ thắng cuộc.
Trời vừa tắt nắng, hai bên chia nhau đào ao. Bên nam thì đào ao tròn ở phía Tây còn bên nữ đào ao vuông ở phía Đông. Bên nữ do bà Om chỉ huy đã cho chặt một cây dài, treo ngọn đèn lồng rồi đem cắm ở hướng Đông. Theo giao hẹn là khi sao Mai mọc là phải ngừng công việc, khi bên nam thấy ngọn đèn tưởng là sao Mai nên họ rủ nhau về nghỉ. Trong lúc đó bên nữ đào đến sáng, xong việc trước và thắng cuộc. Để nhớ ơn người phụ nữ mưu trí, người ta lấy tên bà đặt tên ao, từ đó ao phụ nữ đào được gọi là ao Bà Om.
Có người cho rằng nơi đây ngày xưa là ao rộng lớn có rất nhiều rau ngò om sinh sống nên người dân quen gọi là Ao Ngò Om. Dần dần người ta đọc trại ra thành Ao Bà Om. Ngoài ra, có rất nhiều truyền thuyết lý giải về sự hình thành của Ao Bà Om cũng như của cả vùng đất Trà Vinh.
Đến Ao Bà Om, du khách có thể ghé thăm chùa Angkorajaborey (chùa Âng) cổ kính được xây dựng cách đây hơn 1000 năm nằm kế bên. Ngôi chùa có kiến trúc hết sức độc đáo là nơi tu hành của các vị sư và là điểm sinh hoạt văn hóa của đồng bào khmer Nam bộ. Theo truyền thuyết chùa Âng được xây dựng từ năm 990 chủ yếu bằng tre, lá. Đến năm 1842 chùa được trùng tu lại thay bằng gỗ quý, mái lợp ngói, xây tường. Đến nay chùa được vài lần trùng tu nhưng vẫn còn giữ nét cổ kính mang đặc trưng riêng của chùa Khmer Nam bộ.
Sau những ngày làm việc mệt nhọc hay giữa bộn bề phố thị, khách du lịch sẽ được trải nghiệm cảm giác thanh bình, yên ã khi đến tham quan thắng cảnh Ao Bà Om để ngắm nhìn hàng trăm cây cổ thụ tỏa bóng mát bên hồ nước rộng lớn. Trong đó có những cây cổ thụ rễ trồi lên khỏi mặt đất tạo nên bức tranh đặc biệt mà tạo hóa đã ban tặng cho thắng cảnh này.
