Trong ngữ pháp tiếng Việt, từ có cấu tạo được chia thành hai loại chính là từ đơn và từ ghép. Từ đơn được tạo thành từ 1 từ có thể có 1 hoặc nhiều ký tự. 2 hoặc 3 từ đơn được ghép lại với nhau tạo thành từ ghép. Loại từ này cũng được chia thành nhiều dạng với những công dụng khác nhau, hãy cùng tuvantuyensinh tìm hiểu cách sử dụng từ ghép đúng cách nhé.
1. Từ ghép là gì?
Từ ghép là gì? Hiểu đơn giản, từ ghép là loại hình từ được tạo thành từ ít nhất với hai từ đơn, với điều kiện các từ này phải có nghĩa và có mối quan hệ với nhau về nghĩa. Từ láy khác từ ghép ở chỗ nó cũng được tạo thành từ hai hoặc nhiều từ đơn, nhưng có thể có hoặc không có nghĩa.
Từ ghép có thể tạo thành theo công thức sau:
1 danh từ + 1 động từ
2 động từ
1 tính từ + 1 danh từ
….
2. Có các loại từ ghép nào?
Từ ghép có thể được chia thành bốn loại chính như sau:
Từ ghép chính phụ
Là loại từ có tiếng chính và tiếng phụ bổ sung cho nhau, trong đó tiếng chính thường có nghĩa rộng bao hàm một sự việc, một hành động hay một sự vật. Còn tiếng phụ thường sẽ đứng sau tiếng chính, và chịu trách nhiệm bổ sung nghĩa ngôn ngữ chính. Để từ đó, tạo thành một từ có ý nghĩa rộng hơn hoặc cụ thể hơn. Từ ghép này có sự phân biệt rõ ràng.
Ví dụ về từ ghép phụ: Hoa hồng, bánh mì, thịt bò … Nếu chỉ có từ đơn “hoa”, “bánh”, “thịt” thì sẽ được hiểu với nghĩa rất rộng (rất nhiều loại hoa, rất nhiều loại bánh và thịt cũng có nhiều loại). Nhưng khi thêm từ “hồng”, “mì”, “bò” thì từ đã được cụ thể hóa hơn rất nhiều. Chúng ta có thể hiểu rõ hơn chi tiết về sự vật, sự việc mà người nói muốn nói đến ở đây là gì.
Bên cạnh đó, cách để phân biệt đâu là tiếng chính đâu là tiếng phụ của một từ ghép cũng khá đơn giản. Các bạn chỉ cần phân đôi 2 tiếng của từ ghép, từ nào có nghĩa rộng hơn sẽ là tiếng chính. Tiếng phụ có chức năng làm cụ thể hóa hơn tiếng chính để người đọc có thể hiểu rõ hơn về sự vật, sự việc được nhắc đến
Ví dụ: Hoa hồng. Các bạn phân tách thành “hoa” và “hồng”. Trong đó, “hoa” là từ đơn được dùng để biểu thị một loài thực vật, là kết quả của việc thụ phấn,… hầu như cây nào cũng sẽ có hoa. Vì vậy, hoa được biết với một loại từ đơn với nghĩa rất rộng: có thể là hoa đào, hoa mai, hoa mười giờ, hoa hướng dương,…
Nhưng khi ghép thêm tiếng “hồng” (từ thường để chỉ màu sắc) thì loài hoa đó đã được cụ thể hóa hơn là người nói đang ám chỉ đến loại hoa hồng, một loại hoa rất cụ thể. Từ đó có thể thấy trong từ “hoa hồng” thì hoa là tiếng chính còn “hồng” là tiếng phụ. Tương tự với cách tìm tiếng chính và tiếng phụ cho các từ khác.
Từ ghép đẳng lập
Là loại từ ghép có cấu trúc được tạo thành từ 2 từ đơn trở lên tạo thành. Từ ghép đẳng lập thì cả 2 (hoặc 3) từ đơn đều có nghĩa và bình đẳng về mặt ngữ pháp, không có từ nào được coi là từ chính và ngược lại.
Ví dụ minh họa cho từ ghép đẳng lập: cây cỏ, hoa lá, bút nghiên, … Có thể thấy khi tách biệt 2 tiếng của các từ trên ta đều có thể hiểu được ý nghĩa của nó. “ Cây ” và “ cỏ ”; “ hoa ” và “ lá ”; “ bút ” và “ nghiên ”,… Không từ nào phụ thuộc nghĩa của từ nào.
Từ ghép tổng hợp
Từ ghép tổng hợp là loại từ được cấu thành từ 2 từ đơn trở lên nhưng có nghĩa khái quát. Nó khái quát để chỉ danh từ: đó có thể là địa điểm, hành động cụ thể, không chỉ chính xác một loại địa điểm hay hành động cụ thể chi tiết
Ví dụ: Cây cối là từ ghép chung để chỉ nhiều loại cây, không chỉ đích danh loại cây nào.
Từ ghép được phân loại
Từ ghép phân loại lại trái với từ ghép tổng hợp. Từ ghép phân loại được hiểu là một từ có ý nghĩa cụ thể, xác định chính xác một địa điểm, hành động hoặc tên của một sự vật, sự việc nào đó
Ví dụ: Sữa chua chỉ tên của một loại chế phẩm từ sữa bò, sữa được lên men tự nhiên, tốt cho đường ruột. Khác với sữa tươi, sữa công thức,…
3. Cách phân biệt các loại từ ghép
Nếu cả hai từ đơn đều có nghĩa thì chúng sẽ kết hợp được với nhau và tạo thành từ ghép. Cách nhanh nhất để xác định từ ghép là tách từng từ và xem liệu nó có nghĩa cụ thể hay không. Trường hợp một trong hai từ có nghĩa thì đây là từ láy, không phải là từ ghép.
Khi đảo vị trí các từ với nhau, nếu đảo được thì đó là từ ghép. Trường hợp đảo không có nghĩa hoặc nghĩa không rõ ràng thì đó cũng đc xem là từ láy.
Nhiều từ phức khi tạo thành từ gồm nhiều từ đơn có thể không rõ nghĩa nhưng nếu chúng xuất hiện trong một số từ phức có tiếng gốc khác nhau thì từ ghép này có thể coi là từ ghép đẳng lập.
Từ ghép có thể không giống nhau về bộ phận vần, có thể đó là 2 từ đơn không có ý nghĩa nhưng khi ghép 2 từ đơn này sẽ tạo thành 1 từ ghép có nghĩa nhất định.
Trên đây là giải nghĩa Từ ghép là gì cụ thể nhất. Chúc các bạn có thể áp dụng trong làm văn một cách hiệu quả.
Xem thêm:
Chứng chỉ HSK là gì? Dùng trong đánh giá ngoại ngữ nào?
Thời gian điều chỉnh nguyện vọng đăng ký xét tuyển Đại Học 2021
Toàn bộ kiến thức ngữ văn để làm phần ĐỌC HIỂU môn Ngữ Văn 2021 mới nhất
