Nhắc về một trong những chất liệu cao cấp bậc nhất trong làng vải thì không ít người lập tức nhớ ngay đến những thước lụa óng ả, mềm mại,… chất liệu vải lụa này có tuổi đời từ rất lâu, thậm chí xuất hiện trong những câu ca dao Việt Nam “thân em như tấm lụa đào…”.
Ngày nay, lụa đã có những bước cải tiến vượt bậc hơn để có thể tiếp cận được nhiều người sử dụng hơn. Mặc dù có mặt từ rất lâu và được sử dụng rất nhiều thế nhưng không phải ai cũng hiểu về chất liệu này, liệu vải lụa chỉ bao gồm loại vải tơ tằm hay còn những chất liệu nào khác? Hãy cùng đồng phục Tiến Bảo khám phá qua bài viết này nhé!
Các loại vải lụa
Vải lụa là vải gì? Lịch sử ra đời của vải lụa?
Với tuổi đời xuất hiện từ rất lâu, vải lụa đã được nhắc đến như một chất liệu quý giá của mọi thời đại. Thế nhưng vải lụa có thành phần như thế nào? Lịch sử ra đời ra sao, nguồn gốc thế nào thì không có mấy ai nắm rõ. Dưới đây là câu trả lời dành cho bạn
Bạn biết gì về vải lụa?
- Vãi lụa là một chất liệu có thành phần được dệt từ các sợi tơ như tơ tằm, tơ sen,… nhưng thường thấy nhất và là nguyên liệu tự nhiên tốt nhất khi dệt lụa tính đến hiện nay chính là tơ tằm. Những tấm lụa thành phẩm mang đều rất mượt mà, óng ả,…
- Để đạt được như vậy đòi hỏi chúng phải trải qua quy trình sản xuất rất công phu, và nghề dệt lụa từ lâu cũng trở thành một nghề quen thuộc ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam.
- Nhiều làng lụa nổi tiếng của nước ta có thể kể đến như: : Làng nghề Vạn Phúc, Làng nghề Lụa Mã Châu, Làng nghệ lụa Tân Châu, Làng lụa Nha Xá, Làng lụa Bảo Lộc,… Sau một thời gian chăn tằm, người ta sẽ tiến hành thu hoạch và se sợi để dệt thành những tấm lụa
- Quy trình dệt lụa rất công phu nên có thể nói, chất liệu vải lụa là một trong những chất liệu đắt tiền là điều hoàn toàn dễ hiểu.
- Chất lượng của tơ tằm được quyết định phần lớn thông qua thức ăn cho tằm, thường thì người ta sẽ sử dụng lá dâu cho tằm ăn vì cho ra được chất lượng sợi vải cao. Bên cạnh đó người ta cũng có thể dùng những loại lá khác như lá sồi, lá lạc và lá sắn,…
- Không phải trước kia mà cho đến tận ngày nay vải lụa vẫn được xem như một trong những chất liệu vải lụa cao cấp và được ưa thích bậc nhất trên thế giới
Vải lụa tơ tằm
Lịch sử ra đời của vải lụa?
- Có thể nói, vải lụa là một trong những chất liệu có bề dày lịch sử lâu bậc nhất trong các loại vải. Theo những ghi chép, nghiên cứu được tìm thấy, nghề nuôi tằm dệt lụa đã có từ cách đây khoảng 6000 năm trước công nguyên.
- Theo một số nghiên cứu, chất liệu này bắt nguồn từ tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Bấy giờ, do số lượng sản xuất còn hạn hẹp, quy mô chưa được cao, đòi hỏi tốn nhiều công sức nên lụa chỉ được sử dụng cho tầng lớp vua chúa, giới quý tộc,… được trở thành một trong những loại cống phẩm quý giác bậc nhất
- Nhận thấy được tiềm năng từ chất liệu này, nhiều người đã bắt đầu tìm hiểu và cùng sản xuất, ít lâu sau đó kỹ thuật dệt lụa cũng nhanh chóng được phổ biến và lan ra rộng khắp Trung Quốc.
- Số lượng lụa cung ra thị trường ngày càng tăng cao nên nó tiếp cận được gần hơn với công chúng và bắt đầu được sử dụng phổ biến ở mọi tầng lớp. Dần dà, loại vải lụa tơ tằm cũng lan rộng toàn châu Á trở thành một trong những loại vải xuất chúng, có tầm ảnh hưởng lớn đối với giới điệu mộ.
- Hiển nhiên, với sự lan ra không ngừng, không lâu sau những thước vải lụa đầu tiên cũng có mặt tại các nước châu Âu như một làn sóng không ngừng dâng cao. Mang trong mình vẻ đẹp tinh khiết, thanh tao, trong veo và óng ả, cho đến ngày nay, dù chứng kiến sự ra đời của không ít loại chất liệu khác nhau nhưng vải lụa vẫn là một trong những loại vải được săn đón nhiều nhất!
- Chỉ tính riêng ở Việt Nam, lụa cũng đã xuất hiện từ rất lâu, vào khoảng đời vua Hùng thứ 6 – đây cũng là khoảng thời gian xuất hiện làng chăn tằm, ươm tơ đầu tiên của Việt Nam – ở huyện Ba Vì.
- Với sức hút ngày một tăng của vải lụa cùng với tay nghề của bậc thợ thủ công mà cho đến tận ngày nay làng nghề dệt lụa truyền thống vẫn còn được bảo tồn và phát huy trọn vẹn
Công đoạn sản xuất vải lụa gồm những bước nào?
Như đã nói từ trước, dệt lụa được xem như một một nghề thủ công đòi hỏi sự chi tiết, tỉ mỉ cao cũng như thời gian sản xuất lâu. Dù cho có sự hỗ trợ nhiều từ máy móc hiện đại nhưng người ta vẫn có xu hướng sử dụng lụa dệt thủ công nhiều hơn. Dưới đây là quy trình sản xuất lụa
Quy trình sản xuất lụa tơ tằm
Bước 1: Quy trình chăn tằm
- Không phải mùa nào trong năm cũng có thể chăn tằm, thời điểm tốt nhất thường rơi vào mùa xuân hoặc mùa thu – những khi thời tiết mát mẻ, không quá hanh khô hay quá lạnh để đảm bảo được sự phát triển tốt nhất của tằm. Khoảng 23 – 25 ngày bao gồm 4 lần lột xác và 4 độ tuổi tằm khác nhau tằm sẽ bắt đầu nhả tơ
- Tằm sẽ ăn lá (95% là lá dâu còn lại có thể dùng lá sồi, lá lạc và lá sắn,…) suốt ngày đêm trong vòng 3 tuần liên tục cho đến khi chúng đạt kích thước tối đa sẽ bò đến nơi thích hợp để nhả tơ và tạo kén
- Bước 2: Quy trình nhả kén tằm
- Để thực hiện công đoạn này, người thợ sẽ tiến hành dùng những chiếc né được làm từ thân cây đay tạo thành 5 lớp với những ô có hình chữ nhật thông thoáng để cho tằm bắt đầu nhả kén
- Tằm sẽ nhả tơ để tạo vỏ bọc thô bên ngoài để cố định tổ kén, sau đó chúng sẽ chui vào trong kén và chuyển động theo hình số 8 khoảng 3000 lần để nhả tơ tạo thành sợi có chiều dài gần 1000 km quấn quanh kén
Bước 3: Quy trình ươm tơ tằm
- Sau khi nhả tơ tạo kén được khoảng 1 tuần thì tằm sẽ bắt đầu tiến hành ươm tơ. Công đoạn này diễn ra trong vòng 5 ngày vì nếu lâu hơn tằm sẽ nở thành con ngài và cắn lớp kén bên ngoài chui ra, như vậy tơ tằm sẽ bị vụn và không se sợi được nữa
- Sau khi ươm tơ, người ta sẽ đem những chiếc kén thả vào nước thật sôi để chất sericin trong kén tan ra để xác định được mối tơ và đem đi se sợi. Đây được gọi là công đoạn khởi đầu chuẩn bị nguyên liệu thô cho quá trình dệt lụa
Bước 4: Quy trình dệt lụa
- Tùy vào chất lượng sợi tơ mà người ta sẽ điều chỉnh độ dày hay mỏng của những thước lụa. Ở khâu này, người ta sẽ tạo ra được những loại vải với độ dày mỏng cũng như độ mềm cứng khác nhau
Bước 5: Quy trình nhuộm màu vải lụa
- Mà nguyên bản của lụa vốn chỉ là màu trắng ngà ngà hay còn gọi là vải lụa trắng nhưng nhu cầu của người tiêu dùng không chỉ dừng lại ở màu đơn sắc đó, do vậy mà quy trình nhuộm vải sẽ giúp lụa khoác thêm những màu áo mới nhất
- Trước khi nhuộm, lụa sẽ được ngâm trong nước ấm một lần nữa để những lớp keo trên bề mặt vải sẽ được loại bỏ hoàn toàn. Lụa sẽ được đem đi ngâm trong những chất tạo màu từ thiên nhiên như vỏ cây, lá cây, các loại củ như củ nâu,…
Những ưu điểm nhược điểm của chất liệu vải lụa
Vải lụa từ khi ra đời cho đến ngày nay luôn nhận được sự ủng hộ và yêu thích đến từ người tiêu dùng, dưới đây là đặc tính của vải lụa
Vải lụa có đặc tính gì?
Chất liệu vải lụa có những ưu điểm gì?
- Vãi lụa mềm mại. có độ mỏng nhẹ nhất định
- Mình vải mịn màng, óng ả và sáng bóng
- Vải có khả năng điều hòa nhiệt độ
- Khả năng thấm hút cực kì tốt
- Bền với nhiệt
- Lụa hoàn toàn lành tính với làn da
- Quy trình sản xuất thân thiện với môi trường
Chất liệu vải lụa có những nhược điểm gì?
- Quy trình sản xuất phức tạp và hạn chế nên giá thành cao
- Vải hầu như không có độ co giãn
- Vải dễ bị côn trùng phá
3 đặc tính ít người biết về vải lụa
Đặc tính cơ học
Vải lụa là loại vải được dệt từ sợi tơ tằm, tăm tằm lấy từ kén của những con tằm trưởng thành nhả tơ đan thành 1 ổ kén hình tròn, kén này được mang đi xủa lý và kéo sợi thành các sợi tơ tằm nhỏ chính vì vậy nó có độ bền rất tốt ít co giãn, sờ vào rất mát nhìn vào có độ bóng đẹp mắt
Đặc tính vật lý
Khi nhìn vải lụa dưới ánh mặt trời hoặc dưới ánh đèn chúng ta thấy nó trở nên bắt mắt với độ óng ánh tuyệt đẹp đó là nhờ vào cấu trúc dệt vải hình tam giác, hình vân đoạn đan xen vào với nhau vừa tạo sự chắc chắn và phản chiếu cực tốt
Đặc tính hóa học
Do vải có thành phần chính là sợi tơ tằm 100% hoặc được pha trộn với các sợi vải khác như cotton, viscose.. với 1 tỷ lệ nhất định nên nó có khả năng thấm hút nước, mồ hôi khá tốt, dễ giặt và bảo quản
Vải lụa cũng có khả năng giữ ấm tốt vào mùa đông, khi mặc vào người chúng ta có cảm giác nó bám hít vào da thịt mình tạo sự ấm áp. Loại vải này muốn bền phải giặt sạch sẽ và không phơi trực tiếp dưới ánh nắng
Tìm hiểu 9 loại vải lụa phổ biến trên thị trường
Để đa dạng hóa chất liệu, hiện nay trên thị trường có 9 loại lụa phổ biến dưới đây
Chất liệu vải lụa cotton
Được làm từ cotton và lụa với tỷ lệ pha 90% cotton và 10% tơ tằm, có vẻ ngoài mềm min, chống tĩnh điện, hầu như không nhăn, độ thấm hút của vải cực kì tốt, hoàn toàn lành tính, màu sắc khá đa dạng, tuy nhiên nó dễ phai màu và có thể bị xước trong quá trình mặc, giặt ủi. Nó thường dùng để may áo sơ mi công sở, áo sơ mi thời trang, đồ ngủ, hoặc đầm váy nữ
Chất liệu vải lụa tơ tằm
Lua to tam là một trong những chất liệu phổ biến nhất của dòng lụa, được xếp vào hàng chất liệu cao cấp, giá vải lụa tơ tằm đắt đỏ. Sở hữu nhiều ưu điểm tuy nhiên màu sắc còn khá đơn điệu và ít họa tiết
Chất liệu vải lụa gấm
Lụa gấm được làm từ lụa và gấm, sở hữu hàng loạt ưu điểm của cả 2 loại chất liệu này. Được xếp vào hàng chất liệu cao cấp để may lễ phục, chăn ga gối, vải lụa may áo dài cao cấp…
Chất liệu vải lụa satin
Vai lua satin có thành phần từ tơ tằm cao cấp và được dệt bằng kỹ thuật dệt vân đoan ( sự đan xen giữa sợi dọc và sợi ngang) nên có vẻ ngoài bóng mịn, vải có độ bền cao,…giá vải lụa satin khá cao từ 150.000đ đến 450.000đ/mét
Chất liệu vải lụa cát
Đây là một trong những chất liệu thường thấy khi may áo dài, khác với những loại lụa thường thấy, vải lụa cát sở hữu vẻ ngoài với bề mặt hơi nhám, mềm mỏng và có độ rũ,…
Chất liệu lụa Twill:
cũng được dệt từ sợi tơ tằm nhưng cấu trúc dệt của nó khác các loại lạu khác là dệt chéo đan xen vào với nhau, Hai bề mặt vải được dệt trái ngược nhau nên đảm bảo độ bền và dày nhưng vẫn mềm mại và bóng mượt nhưng không bóng mượt quá như vải satin nên được dùng để may áo dài, áo sơ mi cho nhiều lứa tuổi khác nhau
Chất liệu lụa Jacquard:
Hay còn gọi là vải lụa hoa được dệt nhiều hoa văn chìm trên bề mặt vải lụa, cá hoa văn này sử dụng kỹ thuật dệt cao cấp để dệt nên chứ không phải là công nghệ in trên vải nên giá của nó cũng khác cao hơn so với lụa trơn thông thường, nó dùng nhiều trong việc may áo dài cao cấp, áo sơ mi cách điệu cao cấp
Chất liệu lụa Twist Silk:
Chất liệu này được dệt theo tỷ lệ 1: 1 giữa sợi tơ tằm và sợi viscose bằng công nghệ dệt kỹ thuật cao, vải này có thể nhuộm thành nhiều màu sắc bắt mắt và ít nhăn trong lúc mặc nên được sử dụng may áo dài, áo sơ mi, đầm váy thời trang
Chất liệu lụa Chiffon:
Đây là loại lụa mỏng hay còn gọi là voan được dệt từ sợi tơ tằm pha sợi crepe mỏng có thể nhìn xuyên thấu thường dùng để may áo váy thời trang, váy cưới, áo thời trang cách điệu
Cách phân biệt vải lụa Việt Nam, lụa Trung Quốc và lụa Hàn Quốc cho mọi người khi mua vải lụa
Vải lụa Việt Nam: lụa Vạn Phúc – Hà Đông
Việt Nam từ xưa giờ nổi tiếng có làng nghề dệt lụa Hà Đông nổi tiếng hàng trăm năm qua từ khi được dệt theo phương thức thủ công dùng cũi, dùng máy dệt đạp chân, cho đến hệ thống dệt hiện đại bây giờ như của tập đoàn Thái Tuấn
Để phân biệt lụa được dệt tại Việt Nam khách cần chú ý những đặc điểm sau:
Khổ vải: Lụa Việt Nam có 2 khổ vải là 0.9m và 1.15 mét chiều ngang
Bề mặt lụa: Lụa Việt Nam thường mỏng, không bám bụi bẩn, mềm, mịn, dùng tay vò nát nó vẫn không nhăn, thả ra nó trở về hình dáng ban đầu, khi đốt sợi tơ lụa có mùi khét khi cháy xong nó sẽ có tro muội, không vón cục, không có nhựa
Hoa văn trên lụa Việt Nam: thường là trơn bóng, đơn giản không có nhiều họa tiết phức tạp như các loại lụa nhập khẩu, ở mép vải thường in tên lụa Vạn Phúc, lụa Hà Đông, lụa Thái Tuấn là đúng lụa cao cấp của Việt Nam
Giá lụa Việt Nam thường dao động từ 150.000đ đến 450.000đ/ mét tùy loại lụa
Vải lụa Vạn Phúc Hà Đông
Vải lụa Trung Quốc:
Trung Quốc cũng có làng nghề dệt lụa Hàng Châu nổi tiếng, vải lụa hàn châu có khi cả hàng triệu đồng/mét nhưng laoij này rất ít khi được đưa sang Việt Nam, đa số vải lụa Trung Quốc đưa sang chúng ta là lụa pha nylon với nhiều hoa văn đẹp mắt. Để biết đây là lụa Trung Quốc bạn hãy để ý các chi tiết dưới đây
Khổ vải: Lụa Trung Quốc có nhiều khổ khác nhau như 1.2m, 1.3m, 0.8m, rất nhiều khổ do nhiều nơi sản xuất giá rẻ không theo 1 quy chuẩn nào cả
Bề mặt vải lụa nhìn chỉ óng chứ không mượt mềm, vò lại thấy nhàu không trở lại trạng thái bình thường, khi đốt sợi tơ nó sẽ khét khi nguội nó sẽ vón cục chứ không có tro vì đa số pha poly, nyon, các hoa văn khá bắt mắt vì nó dùng công nghệ in in lên vải chứ không phải công nghệ dệt hoa văn như lụa cao cấp
Giá lụa Trung Quốc từ 100.000 đến 200.000đ/mét
Lụa Trung Quốc rẻ tiền
Vải lụa Hàn Quốc:
Lụa Hàn Quốc hay còn gọi là vải lụa hàn có chất lượng cao cấp như lụa tơ tằm, lụa satin của Việt Nam, bạn hãy để ý các đặc tính sau để phân biệt nhé
Khổ vải: Thông thường lụa Hàn có khổ vải 1.5 m – 1.6m
Bề mặt vải lụa Hàn: mềm min, mát, sáng bóng, vải lụa cao cấp khi vò nó không nhàu nát, đốt có tro tàn không vón cục, thoáng mát khi mặc không có mùi hôi, trên mép vải có các thông số chữ Hàn Quốc và thông tin nhà nhập khẩu về Việt Nam
Giá vải Hàn Quốc cao cấp cũng khá mắc từ 150.000 đ – 1.000.000đ/ mét tùy loại
Lụa Hàn Quốc cao cấp
Vải lụa ngoài may trang phục còn có những ứng dụng ở lĩnh vực gì?
Lụa tơ tằm cao cấp thường thấy được dùng để may áo dài cao cấp của nhà các nhà thiết kế nổi tiếng hay dùng nổi bật có lụa Thái Tuấn, lụa Vạn Phúc, lụa La Xá… ngoài ra các loại lụa satin, lụa cotton, lụa Twill, vải lụa thái, vải lụa nhật, vải lụa hàn châu, lụa hoa văn thường dùng để làm vải may váy đầm quý cô, may áo sơ mi, ga trải giường, đồ ngủ ở nhà…, lụa chiffon dùng để làm khăn choàng hoặc váy đầm
Ngoài các ứng dụng thời trang Vải lụa còn được ứng dụng để sản xuất: rèm cửa, màn che, chăn ga gối, lớp cách điện, bọc dây của các máy phát điện, lót bao lớp máy bay, dệt vải dù, áo chống độc, bao đựng thuốc nổ, làm chỉ khâu y tế, khăn choàng, làm khăn bàn trang trí cao cấp cho khách sạn đẳng cấp…
Khăn choàng vải lụa
Giá của các loại vải lụa là bao nhiêu
Vải lụa xa xưa thường được liệt vào loại vải cao cấp và giá của nó được bán tính mét chỉ người giàu có vua chúa mới dùng đến, tuy nhiên ngày nay lụa được làm công nghiệp pha nhiều loại sợi khác nhau ứng dụng cho nhiều trang phục khác nhau nên giá nó giảm đi đến đáng kể dưới đây là 3 phân khúc lạu mà mọi người cần chú ý khi mua lụa và sử dụng chúng cho các áo, váy của mình nhé
Vải lụa tơ tằm cao cấp như Vạn Phúc, lụa Hàng Châu, lụa Hàn được bán với giá rất cao giao động từ 450.000 – > 1.000.000 đ/mét
Vải lụa có pha cotton, viscose, thì giá mềm hơn từ 150.000 – 400.000đ/mét tùy loại như lụa cotton, lụa satin, lụa hoa Jacquard, lụa cát, lụa gấm
Vải lụa pha poly của Trung Quốc có giá rẻ trên thị trường chỉ từ 35.000 – 85.000đ/mét tùy loại các loại này chất lượng kém không có tên tuổi không rõ nguồn gốc đa phần là nhập lậu nên mọi người phải cẩn trọng khi mua loại lụa này nhé
Phương pháp vệ sinh và bảo quản vải lụa đúng cách
Hãy đọc các hướng dẫn từ nhà sản xuất để bảo quản đúng cho từng loại lụa nhé
- Cẩn thận trong khâu lựa chọn hóa chất giặt tẩy
- Không ngâm vải lâu trong nước hoặc hóa chất giặt
- Phân loại quần áo trước khi giặt
- Không vắt vải mạnh khi giặt
- Nên ủi mặt trái của vải
Trên đây là một số tìm hiểu về chất liệu vải lụa, vải này được ví như nữ hoàng của các loại vải được tin dùng trong đời sống của mọi người, vải này giúp các bạn may những trang phục thời thượng, đẹp, an toàn và dễ dàng bảo quản nhé. Hi vọng những thông tin mà đồng phục Tiến Bảo mang lại sẽ có ích cho bạn. Nếu bạn có thêm những thông tin khác hãy đóng góp dưới phần bình luận nhé!
>>>> Các bạn cũng có thể tham khảo thêm vải may áo sơ mi, vải may váy phổ biến khác ngoài vải gấm tại đây nhé: vải lanh, vải chiffon , vải satin, vải đũi , vải phi bóng, vải rayon, vải gấm