Nguyên tắc tập trung dân chủ là một trong những nguyên tắc cơ bản trong hoạt động của đảng hiện nay. Tập trung dân chủ chính là một nguyên tắc để xây dựng Đảng trở thành một tổ chức chiến đấu chặt chẽ, phát huy được sức mạnh tổng hợp của mỗi người đồng thời sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp của một tổ chức. Nội dung bài viết dưới đây sẽ nêu rõ hơn về nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng hiện nay.
Contents
Nguyên tắc tập trung dân chủ là gì?
Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc mà trong đó quy định mọi công việc của Đảng đều được đưa cho toàn thể đảng viên bàn bạc một cách hoàn toàn dân chủ rồi tập trung mọi ý chí và hành động của từng đảng bộ và đảng viên trong Đảng vào các trung tâm lãnh đạo của từng cấp.
Đây là một nguyên tắc chủ đạo trong việc xây dựng, tổ chức và hoạt động của Đảng. Tất cả những hoạt động của các tổ chức đảng với nhau, của cấp trên với cấp dưới, giữa tổ chức với cá nhân đảng viên, cá nhân và tập thể,…đều được tổ chức và hoạt động dựa trên nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng.
Qua việc tập trung dân chủ sẽ phát huy được những tiềm năng, trí tuệ trong đảng và trong nhân dân từ đó đảm bảo cho các quyết định của đảng hạn chế được những khuyết điểm sai lầm, vừa đảm bảo cho đảng đoàn kết, thống nhất để tạo nên một sức trong đảng.
Ngoài ra nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng sẽ giúp loại bỏ được những khuynh hướng độc đoán, phá hoại sự thống nhất của Đảng. Nếu phá vỡ nguyên tắc tập trung dân chủ thì đảng cộng sản sẽ không còn là đội tiên phong của giai cấp công nhân và của nhân dân lao động.
Như vậy có thể thấy được rằng nguyên tắc tập trung dân chủ có vai trò rất quan trọng không chỉ trong các cuộc cách mạng mà còn có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của đất nước hiện nay.
Ví dụ về nguyên tắc tập trung dân chủ?
Trong phần nội dung ở mục trên đã nêu được khái niệm nguyên tắc tập trung dân chủ là gì và nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng. Ở nội dung này sẽ đưa ra một số ví dụ về nguyên tắc tập trung dân chủ như sau:
Thông qua nguyên tắc tập trung dân chủ thể hiện được bản chất của nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước, dân chủ này chính là dân chủ thực sự, dân chủ trực tiếp. Điều này thể hiện qua cách tổ chức chính quyền lực tập trung vào nhân dân thông qua cơ quan quyền lực nhà nước.
Quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân chỉ có ý nghĩa thực sự khi quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp có thực quyền.
Ngoài ra trong Hiến pháp năm 2013 cũng ghi nhận nhà nước cộng hòa xã hộ chủ nghĩa Việt Nam do nhân dân làm chủ, tất cả quyền lực của nhà nước đều thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.
Quyền lực nhà nước là thống nhất và có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.
Từ đó thấy được rằng Hiến pháp quy định tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân dân, nhân dân được sử dụng quyền lực nhà nước thông qua những cơ quan quyền lực nhà nước do chính họ bầu ra để thay mình trực tiếp thực hiện các quyền lực đó.
Ngoài ra nguyên tắc tập trung dân chủ còn được thể hiện trong hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước luôn chịu sự chỉ đạo, giám sát củ cơ quan quyền lực nhà nước và chịu trách nhiệm báo cáo hoạt động của mình với cơ quan quyền lực nhà nước;…
Từ đó có thể thấy rằng nguyên tắc tập trung dân chủ là một nguyên tắc cơ bản, đóng vai trò là tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt trong quá trình thực hiện việc quản lý nhà nước và quản lý xã hội.
Vì sao nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản?
Nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng trở thành một nguyên tắc cơ bản bởi vì:
– Tập trung dân chủ là sự thống nhất giữa hai yếu tố là tập trung và dân chủ. Hai yếu tố này không mâu thuẩn mà luôn luôn thống nhất với nhau, bổ sung cho nhau.
Việc tập trung được dựa trên cơ sở dân chủ, dân chủ có sự lãnh đạo được sự bảo đảm của tập trung. Có giữ vững được việc tập trung thì mới có thể thực hiện được việc mở rộng dân chủ.
Để phát triển mà mở rộng dân chủ thì luôn phải gắn liền với việc tăng cường tập trung, dân chủ càng phát triển thì việc tập trung sẽ càng vững chắc. Do vậy tất cả mọi công việc trong đảng đều cần phải được bàn bạc một cách dân chủ.
Tất cả mọi đảng viên trong đảng đều có quyền nêu lên ý kiến của mình nhung khi quyết định thì phải phục tùng theo đa số, cấp dưới phải phục tùng theo cấp trên, trong đảng sẽ phải thực hiện phục tùng ban chấp hành trung ương và cao nhất là đại hội đại biểu toàn của của Đảng.
– Thực hiện dân chủ không đối lập với tập trung mà chỉ đối lập với việc độc đoán, chuyên quyền. Cơ sở của việc tập trung chính là dân chủ và ngược lại việc tập trung chỉ có thể thực hiện được hiệu quả trên cơ sở phát huy thật sự dân chủ trong Đảng. Tập trung trên cơ sở dân chủ hoàn toàn khác với việc tập trung quan liêu, độc đoán, chuyên quyền. Dân chủ cần phải có sự bảo đảm của tập trung và hoàn toàn khác về bản chất với vấn đề dân chủ về hình thức, dân chủ vô chính phủ.
– Tập trung dân chủ có thể coi là một nguyên tắc chủ đạo để xây dựng Đảng thành một tổ chức chiến đấu chặt chẽ, vừa phát huy sức mạnh của mỗi người và tạo ra sức mạnh của tổ chức.
Tập trung dân chủ là một nguyên tắc có vai trò chủ đạo toàn bộ và xuyên suốt quá trình thực hiện việc xây dựng tổ chức, sinh hoạt và hoạt động lãnh đạo của Đảng. Trong nguyên tắc này quy định về cơ cấu, hình thức tổ chức của Đảng, phương thức, chế độ thiết lập các cơ quan lãnh đạo của Đảng, việc xác lập các quy tắc để giải quyết các mối quan hệ trong nội bộ Đảng và nguyên tắc này cũng sẽ chi phối các nguyên tắc khác của đảng.
Nguyên tắc quan trọng nhất để chỉ đạo mọi hoạt động của tổ chức sinh hoạt nội bộ và phong cách làm việc của Đảng chính là tập trung dân chủ. Nguyên tắc này làm cho Đảng được xây dựng thành một đội ngũ có kỷ luật chặt chẽ và có sức chiến đấu cao từ đó sẽ phát huy được tính chủ động, năng động và sáng tạo của tất cả mọi cán bộ, mọi đảng viên.
Tập trung dân chủ sẽ bảo đảm cho Đảng luôn là một tổ chức lãnh đạo, một tổ chức chiến đấu, một tổ chức hành động mà không phải là một câu lạc bộ. Việc thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ không chỉ phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo, trách nhiệm cao của mỗi cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng mà còn vừa tập trung được trí tuệ và sức mạnh vật chất của toàn Đảng.
Nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ?
Nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng được thể hiện ở các nội dung như sau:
– Dân chủ chính là điều kiện là tiền đề của tập trung. Chính vì vậy việc tập trung phải dựa trên tiền đề dân chủ để tránh tính trạng chuyên quyền độc đoán, để người dân vẫn là người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội.
-Việc tập trung chính là cơ sở đảm bảo giúp cho dân chủ thực hiện đúng hướng, đúng mục đích. Dân chủ sẽ phải được thực hiện trê cơ sở tập trung nếu không sẽ dẫn đến tình trạng vô tổ chức, tự do, tùy tiện dẫn đến việc mất tập trung trong Đảng.
Thông qua thực hiện dân chủ sẽ giúp cho quyền lực của nhân dân không bị tách rời, không phân tán dẫn đến sự mất tập trung. Vì thế sẽ không thể có dân chủ thực sự nếu không có tập trung và ngược lại, cũng không có tập trung thực sự mà không có dân chủ. Đó là mối quan hệ biện chứng giữa tập trung và dân chủ.
Đảng công sản Việt Nam được tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ và coi đây chính là một nguyên tắc tổ chức căn bản của Đảng, đây chính là sức mạnh nội sinh của Đảng.
Thực trạng việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ hiện nay
Trong suốt chặng đường một thế kỷ qua, Đảng cộng sản Việt Nam trong từng giai đoạn cách mạng và trong mỗi nhiệm vụ cụ thể đều coi nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng là chủ đạo, xuyên suốt.
Do đó đảng đã luôn lãnh đạo cách mạng đi từ thắng lợi đến thắng lợi khác, trong thời gian qua các tổ chức trong đảng đã luôn thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ.
Trong những năm đổi mới hiện nay, Đảng ta thường xuyên coi trọng việc xây dựng, củng cố Đảng về tổ chức, bảo đảm nội bộ luôn đoàn kết thống nhất, có sức chiến đấu cao. Xây dựng, củng cố Đảng về tổ chức bao gồm nhiều việc, trong đó phải đặc biệt quan tâm thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ và xây dựng, hoàn thiện hệ thống tổ chức của Đảng.
Thực hiện tốt các nguyên tắc trong tập trung dân chủ là vấn đề trọng yếu và bảo đảm cho Đảng thật sự chặt chẽ về tổ chức, đoàn kết thống nhất và có sức chiến đấu cao. Đảng luôn yêu cầu các cấp ủy và tổ chức đảng cần phải làm tốt công tác giáo dục, thống nhất nhận thức, đồng thời chỉ đạo việc xây dựng cơ chế để có thể bảo đảm thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong của đảng.
Tuy nhiên trên thực tế một số cấp ủy và tổ chức đảng bị xử lý kỷ luật trong đó nguyên nhân chủ yếu là do vi phạm về nguyên tắc tập trung dân chủ, những hạn chế khuyết điểm này là do có sự suy thoái về tư tưởng chính trị, suy thoái về đạo đức và lối sống dẫn đến việc tự diễn biến và tự chuyển hóa.
Từ đó làm giảm sút vai trò và sự lãnh đạo của đảng, làm tổn thương về tình cảm và giảm niềm tin của nhân dân đối với đảng.
Mong rằng qua bài viết trên của đã cung cấp cho độc giả những thông tin cần thiết về khái niệm nguyên tắc tập trung dân chủ, ví dụ về nguyên tắc tập trung dân chủ, những nội dung của nguyên tắc này và nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng hiện nay.
